آشنایی با عینک های ضد گلوله برند Revision

سربازان خط مقدم انگلیس در افغانستان، از عینک های آفتابی و عینک ایمنی محافظی برخوردارند که میتواند در برابر انفجار و گلوله مقاومت کند.

همچنین این عینک ها که شیشه های چشمی آنها از ترکیبی سری ساخته ‌شده‌اند، سربازان را در برابر خاک و آوار و باقیمانده‌های بمب‌گذاری های جاده‌ای که با نام IED شناخته میشوند،محفاظت میکند.

این عینک توسط کمپانی سازنده تجهیزات نظامی Revision کانادا ساخته شده است. وزارت دفاع انگلیس تاکنون بیش از ۱۰۰ هزار عدد از این عینک‌ها به ارزش ۴ میلیون پوند برای سربازان خود سفارش داده است.

در آزمایش‌های انجام شده توسط سازندگان این عینک ها،‌ ۳۷ بار به سوی این عینک ها شلیک شد و حتی یکبار سوراخی در شیشه های چشمی آنها ایجاد نشد.

این عینک که توسط سربازان آمریکایی نیز مورد استفاده قرار گرفته، از ۳ شیشه چشمی قابل تعویض ساده، افزایش دهنده نور و مقاوم در برابر آفتاب برخوردار است.

این عینک ها همچنین از خاصیت مه‌شکن،‌ مقاوم در برابر خش و وضوح تصویری بی سابقه‌ای برخوردارند.

این کیف در واقع یک سپر تاشوی ضد گلوله و بسیار پیشرفته است که در برابر هر نوع گلوله‌ای مقاوم است. این سپر که به طور گسترده توسط اسکاتلندیارد و برای عملیات ضد تروریستی استفاده می‌شود در مقابل بمب‌های دستی آتش‌زا نیز مقاوم است و در اوضاع فوق‌العاده و بحرانی کاربرد به‌سزایی دارد.

اما این کیف مخصوص چیست؟
این کیف‌های مخصوص “چمدان سپر”، “پتوهای بالستیک” یا “کیف ضد گلوله” نام دارند، و فن‌آوری نرم‌افزاری آن‌ها که مروبط به گروه (Safariland) است توسط آمریکا سفارش و خریداری شده که هزینه تولید یکی از این کیف‌ها چیزی در حدود ۲۵۰۰ تا ۴۰۰۰ دلار است.

در مدل تصویر بالا یک سوراخ شلیک در مرکز این سپر مخصوص تعبیه شده است که به محافظ این اجازه را می‌دهد که به آتش دشمن پاسخ داده و فرد مورد نظر را از صحنه دور سازد. در واقع، با توجه به توضیحات وب‌سایت طراحی کننده این محصول قابلیت حفاظت در برابر شلیک گلوله از نزدیک، حفاظت در برابر گلوله‌های آتش‌زا و همچنین ترکش نارنجک را داراست. در صورت نیاز محافظ، کیف باز می‌شود و یک دیوار از حائل بین خود و منبع آتش و یا مواد انفجاری پرتابی ایجاد می‌‌کند.

انفجار به یک افزایش شدید در حجم (انبساط بسیار شدید و سریع ماده جامد یا مایع وتبدیل شدن به گاز) و آزاد شدن ناگهانی انرژی می‌گویند که معمولاً با افزایش دما و آزاد شدن گاز اکسیژن و دی اکسید کربن همراه است.

مواد منفجره موادی هستند که از نظر شیمیایی به دلیل داشتن عنصر نیتروژن (بجز ماده منفجره استون پروکساید که تنها ماده منفجره ایست در خود نیتروژن ندارد)، ناپایدار هستند و در صورت آغاز فرایند انفجار، با سرعت زیاد منبسط می‌شوند و حجم زیادی گاز و نور و صدای زیاد تولید می‌کنند. تبدیل شدن سریع به گاز (انبساط) باعث فشار به اکسیژن اطراف و بوجود امدن موج انفجار میشود که باعث پرتاب شدن قطعات و اشیاء اطراف میشود.
در حقیقت انفجار همان سوختن با سرعت بالا است.

این نوشتار  دست به بررسی عددی نیروی  هوایی امریکا و روسیه زده شده است . این نوشتار یک قیاس نیست و از اول قرار بود دو نیروی هوایی جدا  بررسی شوند ولی برای جذابیت  بیشتر مقاله انها را در یک نوشتار اورده ام از این رو نمی توان برتری و یا کمتری را بر اساس این مقاله مشخص کرد. از انجایی برنامه معرفی نیروی زمینی و دریایی نیز برای این دو ارتش وجود دارد این بسته به نظر خوانندگان محترم است که ایا در ادامه  نیروی زمینی  و دریایی این دو ارتش باهم اورده شوند و یا در مقالات  جدا(از این رو کامنت بگذارید تا بتوانم تصمیم بگیرم)

همچنین توجه شود که بالگردها در ارتش امریکا جز نیروی زمینی  هستند ولی در ارتش روسیه جز نیروی هوایی از این رو  دربخش نیروی زمینی  معرفی می شوند . همچنین  هواپیماهای  نیروی دریایی نیز در بخش نیروی دریایی خواهند . موشک های بالستیک نیز در بخش نیروی زمینی خواهد امد

نفر بر ابی خاکی ام۱۱۳ یک نفربر  ساخت امریکا است که در دوران جنگ سرد فراگیر ترین نفربر ساخته شده در جهان بود و در تمام کشورهای  خرید دار سلاح از امریکایی دید می شود. این نفربر در ایران در سال ۱۹۶۶ تا ۱۹۶۸  وارد ایران شد و ایران طی دو سری  یکی بار ۳۰۰ و دیگری   ۱۰۰ عراده از این نفربر ساخته شده است. ام۱۱۳ های ایرانی از نوع A1 هستند و در همان  پیش از انقلاب مجهز به مسلسل ۱۲٫۷ م م برونینگ  روی بدنه بود . طی جنگ این نفربر مورد استفاده قرار گرفت و همچنان  حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ عراده ان در خدمت است . ایران نسخه فرمانده ای  ان را نیز در اختیار دارد که  ام ۵۵۷ نامیده می شود و دارای سقفی بلندتر  بود و دارای میز نقشه خوان  و سامانه ارتباط دوربرد تری نیز بود. همچنین از نسخه رزمی طی جنگ  در نقش امبولانس  نیز استفاده شد

 هواپیمای پیستونی تک موتوره بونانزا در سال ۱۹۴۵ اولین پرواز خود را انجام داد و ساخت کمپانی پیچ کراف امریکا است که  در ساخت  هواپیماهای  تجاری کوچک شهرت زیادی دارد. بونانزا هم به عنوان یک هواپیما موتور پیستونی  با چرخ های جمع شونده برای بازار غیر نظامی  ساخته شد که از یک موتور ۲۸۵ اسب بخاره با سرعت زیر ۳۳۰ کیلومتر بر ساعت پرواز میکرد و همچنان نیز نسخه های پیشرفته ان در حال تولید است و بیش از ۱۷۰۰۰ فروند ان ساخته شده ولی در نقش اموزشی و ارتباطی توسط ارتش های زیاد به خدمت گرفته شد که یکی از انها ایران بود.

نیروی هوایی ایران  بین سالهای ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۷ در مجموع  ۴۹ فروند از این هواپیما را تحویل گرفت  که همچنان بین ۲۰  تا ۲۸ فروند ان در خدمت است و به عنوان یکی هواپیما اموزشی پاییه در خدمت نیروی هوایی است. ایران بر اساس این هواپیما یک نسخه بومی را با نام پرستو تولید کرد که دارای  همان موتور Continental IO-520-B  بونانزا بود و گفته شده ۱۲ فروند ان ساخته شد

پلاتوس پی سی-۶

پی سی ۶ یک هواپیمای اموزشی تفریحی  ساخت پلاتوس سوئیس است که از دهه ۱۹۶۰ میلادی تا کنون در حال تولید است و طرفداران بسیاری نیز دارد و هواپیما دارای  بالی در بالای بدنه و چرخ های ثابت است که از یک موتور توروبوپراپ پرات اندویتنی  کانادا پی تی -۶ بهره می برد که ۵۵۰ اسب بخار قدرت دارد و میتواند به سرعت ۲۸۰ کیلومتر بر ساعت دست یابد. این هواپیما در ایران  به عنوان هواپیما اموزشی و ارتباطی بین پایگاه ها استفاد می شود

نیروی هوایی ایران این هواپیما  را بعد از انقلاب ۵۷ سفارش داد و ۱۵ فروند از انها بین سالهای ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۴ تحویل نیروی هوایی ایران شد که همکنون در پایگاه هوایی شیراز مستقر هستند

PC-6

هواپیمای اموزشی پلاتوس پی سی۷

پی سی۷ هواپیما اموزشی دو سرنشینه   توربوپراپ است که از الگوی دو خدمه پشت سر هم استفاده میکند. این هواپیما دارای یک موتور  توربوپراپ پی تی ۶ است و در ایران به عنوان  هواپیما اموزشی میانه بعد از اینکه دانشجو با هواپیمای بونانزا پرواز  کرد استفاده می شود.

ایران  ۸۰ فروند این هواپیما را در سال ۱۹۸۳ در  زمان جنگ با عراق سفارش   داد ولی بعد از تحویل ۳۵ فروند باقی سفارشات  با فشار دیگر کشورهای غربی بر سوئیس لغو شد.این نسخه در  زیر هر بال دارای جایگاه حمل تسلیحات برای حمل سلاح چون راکت و غلاف مسلسل است و یکی از برنامه های ایران  نیز از قرار معلوم استفاده در نقش پشتیبانی  هوایی در جنگ از این هواپیما بوده که از قرار معلوم محقق نشده بوده.همکنون این هواپیما همچنان در خدمت است

پی سی ۷

توکانو

برای اشنایی با توکانو اینجا را کلیک کنید

هواپیمای اموزشی رزمی توکانو ساخت برزیل به عنوان یک هواپیما اموزشی با توان رزمی ساخته شد. ایران ۲۵ فروند از این   هواپیما از برزیل  بیت سالهای ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۱ تحویل گرفت. توکانو دارای یک نسخه  مسلح تر با نام سوپر توکانو است ولی  نسخه ایرانی که برای سپاه پاسدران خریداری شد توکانو است که تنها دارای یک جایگاه حمل سلاح زیر هر بال است که معمولا راکت  انداز ۱۹ لول هایدرا ۷۰ روی ان نصب میشود. این هواپیما  در سپاه  به عنوان یک  هواپیما اموزشی و  پشتیبانی  استفاده می شود  که البته نسبت به نسخه سوپر توکانو توان تهاجمی بسیار کمتری دارد

توکانو

هواپیما اموزشی MFI-17 مشاق

این هواپیما در صنایع  هوافضای پاکستان  طراحی شد و نیروی هوایی سپاه پاسداران به عنوان یک هواپیمای اموزشی  طی سال ۱۹۸۹ تا سال ۱۹۹۱   ،  ۲۵ فروند و در سال ۲۰۰۲ ، یک فروند در مجموع ۲۶ فروند را تحویل گرفت. مشاق یک هواپیمای اموزشی  موتور پیستونی دارای موتور ۲۰۰ اسب بخاره لیکومینگ ساخت امریکا است  که دارای  دو خدمه یعنی  مربی و دانشجو در کنار یک دیگر  است و دارای  سه جایگاه زیر هر بال برای حمل سلاح مانند راکت و غلاف مسلسل است. بیشترین سرعت این هواپیما  ۳۶۵ کیلومتر بر ساعت است

مشاق در ایران هواپیمای خجالتی  است زیرا کمتر کسی ان را دیده است و در پایگاه هوایی سپاه در اصفهان نگهداری می شود

فالکن ۲۰

فالک ۲۰ یک جت تجاری کوچک ساخت داسا فرانسه است که توان حمل ۸ تا۱۴ مسافر را دارد. فالکن ۲۰ یک جت تجاری کوچک است ولی دولت ها بسیاری از ان برای حمل و نقل مقامات  و یا ارتش ها  به عنوان یک جت VIP برای حمل فرماندهان استفاده  می کنند اگرچه امروزه  در حال خروج از خدمت است (در دیگر کشورها) و خط تولید ان در سال ۱۹۸۸ بسته شده است. ایران این جت را در دهه ۱۹۷۰ در زمان حکومت  شاه تحویل گرفت   و به غیر از ارتش  در شرکت های خصوصی  نیز استفاده شد.به غیر از فالکن های که از زمان شاه در ایران مانده ، سه فروند نیز از عراق در سال ۱۹۹۱ به ایران امد

همکنون ارتش و سپاه پاسدران از فالکن بهره می برند(دست کم در بین نیروی های نظامی) و نیروی هوایی ارتش ۳ فروند، نیروی دریایی چهار فروند (که  البته دو فروند ان عملیاتی است )و یک فروند در خدمت نیروی هوا و فضای سپاه است  اگرچه در واقع سپاه دو فروند فالکن  ۲۰ داشت که یکی از انها سقوط کرد و جمعی از فرماندهان سپاه از جمله شهید کاظمی  در بین شهدا بودند

فالکن ۲۰ سپاه پاسداران

فالکن ۵۰

فالکن ۵۰ نسخه بعد از  فالکن ۲۰ است . این نسخه  سه موتور دارد و برد بیشتری دارد . در حالی که بیشترین برد فالکان ۲۰ از ۳۵۰۰  کیلومتر تجاوز نمی کند ولی فالکن  ۵۰  حدود ۵۵۰۰کیلومتر برد دارد و همچنین  سرعت بیشتری دارد . این هواپیما توسط ایرانی ها خریداری نشد  بلکه سه فروند ان از عراق فرار کرد و به ایران امد  ولی امروزه دست کم یک  فروند انها در ارتش  در خدمت است  اگرچه  دو فروند در دولت برای حمل و نقل مقامات دولتی   استفاده می شود

فالکن ۵۰٫٫ البته فالکن ۵۰ تصویر متعلق به دولت است

جت استار

جت استار یک هواپیمای  حمل و نقل تجاری کوچک ساخت لاکهید امریکا است که از چهار موتور در عقب هواپیما بهره می برد  که به صورت دو به دو به هم چسبیده اند. این هواپیما توان حمل تا ۸ مسافر  را دارد و برد ان بیش از ۴۰۰۰ کیلومتر است. ۳ فروند از این هواپیما در زمان حکومت شاه وارد ایران شد که  طی یک از حوادث مشهور یکی از این  هواپیما در  دی سال ۱۳۷۳     سقوط کرد که باعث کشته شدن فرمانده وقت نیروی هوایی  یعنی شهید ستاری شد  . ما بقی این ناوگان یعنی دو فروند باقی مانده ،   تا سال ۲۰۱۲ نیز در خدمت بودند ولی امروزه یا از خدمت خارج شده و یا به ندرت پرواز میکنند .یک فروند از این هواپیما نیز از عراق  به ایران فرار کرد که ان نیز در اختیار  دولت  قرار گرفت که ان نیز زمینگیر است .البته این هواپیما نیز به شکل غیر نظامی وارد ایران شده زیرا جز خریدهای نظامی ایران نیست. این جت در سال ۱۹۷۸ خط تولیدش قطع شده و امروزه در اکثر کشورها از خدمت خارج شده است

جت استار.

توربو  کامندر۶۹۰

 توربو  کامندر ۶۹۰ یک هواپیمای ارتباطی کوچک با دو موتور  توربوپراپ ۵۷۵ اسب بخاری که توان حمل  پنج مسافر را دارد و بیشترین سرعت ان از  ۳۵۰  کیلومتر بر ساعت تجاوز  نمی کند.

ایران بین ساله های  ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۶  دست کم ۱۸ فروند از این هواپیما را برای  حمل و نقل مقامات ارتش  و دولت تحویل گرفت که  در نیروی دریایی  ، هوایی و زمینی  استفاده   میشد چند  سالی است  کاملا زمینگیر شده اند زیرا دیگر پرواز نمی کنند اگرچه هنوز نیروی انتظامی از این پرنده استفاده میکند

توربو کامندر هوانیروز ارتش

هاریبن Y-12

یک هواپیما دو موتوره ارتباطی کوچک  ساخت چین با چرخ های ثابت که از دو موتور توربوپراپ  پرات اندوتنی پی تی ۶ بهره می برد. این هواپیما میتواند ۱۷ مسافر و یا ۲ تن بار را حمل کند

سپاه پاسداران  بین سالهای ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۴ در مجموع ۹ فروند از این هواپیما را از چین تحویل گرفت که همکنون نیز در سپاه پاسدران خدمت می کند.  نسخه  خریداری  شده سپاه از نمونهY-12II است که از جمله نمونه های نسخت  این پرنده است

Y-12 سپاه پاسداران

فوکر اف۲۷

فوکر اف۲۷ یک هواپیمای دو موتوره توربوپراپ تجاری است که به  عنوان یک هواپیمای  منطقه ای کوچک ساخته شد ولی دارای  کاربرد نظامی برای حمل و نقل   ، گشت دریایی و حتی برخی نسخه ها ضد کشتی و ضد زیر دریایی نیز شد.

ایران طی دو سری پیش از انقلاب  اف۲۷ را به  دست اورد. سری اول ۱۷ فروند  بین سال های ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۷  و سری دوم ۸ فروند بین سالهای ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۱ . البته طی دو سری پیش از انقلاب نیز  تعدادی موتور برای این هواپیما دریافت  کرد. این هواپیما  در نیروی هوایی و دریایی به خدمت گرفته  و دو نمونه اف۲۷ -۴۰۰ ام نسخه نظامی  با موتور قوی تر و اف۲۷-۶۰۰ با درب بارگیری در  کنار بدنه تحویل ایران شد. همکنون  نیروی هوایی ۱۲ فروند، نیروی زمینی  ۲ فروند ، نیروی دریایی ۴ فروند از این هواپیما را دست کم در بخش نظای در خدمت دارند. این هواپیما میتواند تا ۵۲ مسافر و یا در نسخه باربری تا  ۵ تن بار را حمل کند

فوکر نیروی دریایی ارتش

انتنوف ۷۴

انتنوف۷۴ یک هواپیما ترابری دو موتوره جت ساخت انتنوف اکرایین است اگرچه زمان توسعه این هواپیما اکرایین جزئی از شوروی بود. این هواپیما نسخه ارتقاء یافته انتنوف۷۲ برای عملیات در قطب شمال  بود و توان حمل  تا ده تن بار را دارد

ایران  در سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۲  از اکرایین  ۱۲ فروند از این هواپیما دریافت کرد که برای خدمت در نیروی هوایی سپاه پاسدران خریداری شد. نکته  جالب این است که این هواپیما برای عملیات در قطب طراحی شده و نه  اب هوایی ایران و  در فرودگاهای جنوبی ایران این هواپیما برای  از دست نرفتن موتور به دلیل گرما هوا ، صبح زود پرواز میکند  (در فصل گرم سال). البته از قرار معلوم ایرانی ها  بدنبال انتنوف۷۲ بوده ولی مشخص نیست چرا انتنوف۷۴ را میخرد احتمالا به دلیل  پایان خط تولید انتنوف ۷۲ بوده است. با وجود این ، انتنوف۷۴ همکنون پر تعداد ترین هواپیمای ترابری سپاه است . یکی از این هواپیما در هنگام  برخاستن   در سال ۲۰۰۶  میلادی در فرودگاه مهر اباد  به دلیل  اشتباه خلبان  دچار حادثه شده که ۳۸ نفر گشته به جا گذاشت . این بزرگترین حادثه هوایی این  هواپیما در جهان بود. همکنون نه فروند از این هواپیما در خدمت سپاه است و ۲ فروند نیز در شرکت یاس ایر که شرکت حمل و نقل تخصوصی بار در ایران و متعلق به سپاه پاسداران  است پرواز می کند

انتنوف ۷۴ سپاه پاسداران

سی ۱۳۰ هرکولس

برای اشنایی با سی۱۳۰ هرکولس اینجا را کلیک کنید

سی ۱۳۰ هرکولس پر تعداد ترین هواپیمای ترابری موجود در ارتش است که اگرچه سنی از ان گذشته ولی همچنان  اسب بارکش ارتش است و دست کم همیشه اماده عملیات است.داستان  ورود سی ۱۳۰ به ایران به  ورود چهار فروند سی ۱۳۰ بی در سال ۱۹۶۴ به ایران بر می گردد. رضایت از عملکرد این پرنده باعث شد تا ایران طی دو سری سفارش در سالهای ۱۹۶۴ و ۱۹۶۹ به ترتیب  ۲۸ فروند C-130E  و ۳۲ فروندC-130H را تحویل بگیرد تا  یکی از بزرگترین دارندگان این پرنده در جهان باشد.

در دهه ۱۹۷۰ شاه ایران ۳ فروند سی ۱۳۰ بی  و ۵ فروند سی ۱۳۰ ایی را به پاکستان هدیه داد و طی جنگ با عراق این پرندها نقش اساسی در حمل و نقل تداروکات جنگ داشتند.  طی تاریخ ۵۰ سال   حضور این هواپیما  در ایران   دست کم ده فروند سی ۱۳۰ در حوادث مختلف در ایران سقوط کرده و البته  برخی از ناوگان فرسوده  سی ۱۳۰ ایی نیز دیگر زمینگیر هستند . بر طبق براورد های مختلف همکنون کمتر از ۲۰ فروند سی ۱۳۰ هرکولس همچنان در ایران در خدمت هستند  که البته دو تا سه فروند نسخه شناسایی الکترونیک برای شنود مکالمات رادیویی دشمن نیز بین انها قرار دارد

ناوگان هرکولس ایرانی با وجود سن بسیار بالا همچنان جایگزینی ندارد. ایران تلاشی برای خرید Y-8 نسخه چینی انتنوف۱۲ را انجام داد ولی به جای نرسید. البته همین  که در شرایط تحریم این ناوگان اینچنین سرپا است خود نشان دهنده توانایی های  فرزندان این اب و خاک است

سی ۱۳۰ اچ نیروی هوایی ارتش

پی-۳ اوریون

برای اشنایی با پی ۳ اوریون اینجا را کلیک کنید

پی ۳ اوریون یک هواپیمای گشت دریایی و ضد زیر دریایی ساخت لاکهید مریکا است. ایران در سال ۱۹۷۴ شش فروند پی ۳ اف را دریافت کرد . پی ۳ اف   تشکیل شده از تمامی مدل های ای /بی و سی بود . از نظر عملکرد در زمینه  ضد زیر دریایی پاینتر از پی ۳ سی بود که دلیلش سیاست صادراتی امریکا در مورد پی ۳ در ان دوره از زمان بود . این نسخه  فاقد رایانه چند ماموریت پی  ۳ سی و سامانه  هشدار دهنده و تجهیزات ضد زیر دریایی پی ۳سی بود و تمامی تجهیزات الکترونیک خود را از پی ۳ بی و حتی A ارث برد ولی  دارای بدنه و موتور پی ۳ سی بود(اگرچه از رادار ای پی اس ۱۱۵   مشابه پی۳سی بلوک ۱ بهره می برد).در اواخر حکومت شاه سیاست  تغییر کرد و قرار شد تا پی ۳ اف ایرانی دست  کم تا حد بلاک ۲ تغییر کنند و حتی توان حمل موشک  ضد کشتی هارپون را پیدا کنند ولی تنها یک فروند از شش فروند برای  این کار تغیر پیدا کرد که انهم در سال ۱۳۶۴ در یک حادثه  در فرودگاه شیراز در هنگام فرود از دست رفت.  تا مدت ها پایگاه این اوریون ها شیراز بود ولی طی چند سال گذشته به بندر عباس رفته اند و از انجا دست به عملیات می زنند . چهار تا پنچ فروند همچنان در خدمت است  ولی همچنان فاقد توان شلیک موشک ضد کشتی هستند و تنها در نقش ضد زیر دریایی و گشت دریایی خدمت میکنند

پی-۳ نیروی دریایی ارتش

بوئینگ ۷۰۷

بویئنگ ۷۰۷  اولین محصول چهار که   جت بوئینگ دست کم در عرصه هوانبردی  غیر نظامی بود. بوئینگ۷۰۷ زمانی مشهورترین جت دوربرد تجاری جهان بود و اگرچه در زمینه غیر نظامی تا میانه دهه ۱۹۷۰ تولید می شد  ولی  برای کاربرد نظامی مانند اواکس، سوخت رسان و یا چند نقش دیگر تا سال ۱۹۹۱ نیز تولید شد.

ایران این هواپیما را در نقش سوخت رسان و ترابری  به خدمت گرفت اگرچه شرکت های هوایی در ایران نیز از ان بهره بردند. ارتش ایران برای نخستین بار در سال ۱۹۷۱ دست  به سفارش ۶ فروند نسخه سوخت رسان این هواپیما که کی سی ۷۰۷ نیز شناخته می شدند   برای پشتیبانی از ناوگان فانتوم  زد . در ادمه ۶ فروند دیگر در سال ۱۹۷۵ و در نهایت سه فروند بویینگ  ۷۰۷ برای   ترابری در سال ۱۹۷۶ سفارش  داده شد. این هواپیما ها طی جنگ در نقش سوخت رسان به کار رفتند  اگرچه همواره در کنار نقش سوخت رسان  در شرکت هوایی  ساها نیز پرواز می کرد. شرکت هوایی ساها  متعلق به نیروی هوایی بود که از هواپیماهای این نیرو در نقش حمل بار و مسافر استفاده می کرد و دارای  ۵ فروند بوئینگ ۷۰۷ و دو فروند ۷۴۷ بودند که همگی سوخت رسان بودند و با گذاشتن  صندلی  در نقش تجاری  استفاده می شدند .

 در نهایت در اردیبهشت سال ۱۳۹۲ به دلیل سن بالای ناوگان این شرکت به صورت غیر فعال در امد . یکی از ۷۰۷ های در خدمت ساها نیز طی حادثه ای در فروردین سال ۸۴ از باند خارج شد و به رودخانه کن افتاد و از رده خارج شد . امروز نیروی هوایی از ناوگان بزرگ ترابری بوئینگ های خود تنها ۴ فروند را در خدمت  دست  کم به صورت عملیاتی دارد که یک فروند  از نوع  بوینگ ۷۰۷  در نقش VIP و سه فروند دیگر در نقش سوخت رسان و ترابری استفاده می شود. این هواپیما امروزه ۴۰ ساله هستند  ولی همچنان بدون جایگزین مشخصی پرواز می کنند. یکی از ۷۰۷ ها تحویلی به ایران  دارای  تجهیزات   شنود مکالمان رادیویی دشمن و جمع اوری علائم راداری  بود که وضعیت ان مشخص نیست  ولی باید همچنان  در خدمت باشد

همچنین دو فروند  بوئینگ ۷۰۷  ارتش عراق ( سوخت رسان نبودند ) نیز طی جنگ اول خلیج فارس به ایران  فرار کردند که یک فروند به ناوگان هواپیما تشریفاتی دولت پیوست  که دیگر زمینگیر  شده است

بوئینگ ۷۰۷ نیروی هوایی در خدمت ساها. این خط هوایی ساعت پرواز و عمر سازه هواپیماهای سوخت رسان ایرانی را بالا برد و در نهایت هم کار به جایی نبرد

بوئینگ  ۷۴۷

ایران تنها کشوری است که نسخه سوخت رسان بوئینگ ۷۴۷ را انتخاب کرد. جالب اینکه در امریکا کی سی ۱۰ نسخه  سوخت رسان دی سی۱۰ را انتخاب  شد . ایران اولین سری بوینگ ۷۴۷ خود را در سال ۱۹۷۵ تحویل گرفت که البته این نسخه ترابری بود،بین سالهای ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۶ نیز ۵ فروند نسخه سوخت رسان ترابری تحویل این نیرو شد و یک فروند نیز  در نهایت  در سال ۱۹۷۸ تحویل ایران شد که از نوع ترابری سات. البته یکی از بوئینگ های ایران در هنگام  امدن به ایران در اسپانیا  سقوط کرد. کی سی ۷۴۷ ایرانی تنها   بوم سوختگیر برای سوخت گیری تلسکوپی دارند و در  واقع تنها توان سوخترسانی به فانتوم های نیروی هوایی را دارند اگرچه سر بوم می شود شلنگ نیز برای سوخت رسانی به مابقی جنگنده ها وصل کرد

این هواپیما نتنها یک سوخت رسان راهبردی بلکه  یک هواپیما ترابری راهبردی نیز بودند زیرا تعداد از انها دارای دماغه متحرک برای حمل بارهای بزرگ  بودند. یکی از این هواپیما در زمان جنگ بر روی باند فرودگاه ارومیه طی بمب باران نابود شد.  دو فروند دیگر از عراق فرار  کرده و به ایران امدند (نسخه ترابری بودند)که یک فروند  جای همان ۷۴۷ که در ارومیه  نابود شد را گرفت و دیگیر مدتی در خدمت نیروی هوایی بود تا بعد از مدتی  با چهار فرود بوئینگ ۷۰۷ ایران ایر عوض شده که البته همان نیز در ایران ایر چندان پرواز  نکرد  اوراق شد و  تبدیل به لوازم یدکی شد. جالب اینکه چهار فروند بوئینگ  ۷۰۷ امده به نیروی  هوایی از ایران ایر نیز بعد از مدتی به دلیل سن بالا اوراق و به عنوان لوازم یدکی کی سی ۷۰۷ ها مورد استفاده قرار گرفتند.

بوئینگ های ۷۴۷  مدتی در ساها پرواز کردند   ولی همکنون ۶ فروند ۷۴۷ که شامل دو فروند سوخت سران نیز می باشد  در خدمت هستند  ولی معمولا نیمی این ناوگان در دستراس است و مابقی زمینگیر  هستند  زیرا نیازبه همه انها نیست وبه شکل دوره ای از انها استفاده  می شود.

کی سی ۷۴۷

ایلیوشین۷۶

برای اشنایی با ایلیوشین ۷۶ اینجا را کلیک کنید

در حال حاظر بزرگترین هواپیما ترابری نظامی ایران ایلیوشین ۷۶ است. اگرچه بوئینگ توان حمل بار بیشتری دارد ولی  پتانسیل ایلیشوین را ندارد زیر درب بارگیر عقب به معنی توان سوار کردن هر باری حتی تانک توسط ایلیوشین  است. ولی  ایلیوشین  ۷۶  یک خرید خارجی نبود

در زمان جنگ اول خلیج فارس ۱۵ فروند ایلوشین ۷۶ تی دی و  ام دی که برخی متعلق به نیروی هوایی عراق و برخی مربوط به خطوط هوایی این کشور  بود به  ایران گریخت.   باید گفت این یک شانس واقعی بود. ۱۵  ترابری راهبردی   تقریبا جوان به یکباره به ایران امدند که سفارش انها صدها میلیون دلار پول لازم بود. هواپیما برای چند سالی زمینگیر  بودن ولی بعد از مدتی ۵ فروند انها در روسیه اورال و به نیروی هوایی سپاه تحویل داده شد و  هشت فروند نیز در  نیروی هوایی ارتش  مورد استفاده قرار گرفتند. یکی از انها به دلیل اب و هوایی بد در بلندی های استان  کرمان در سال ۱۳۸۱  ارز دست  رفت که ۲۷۶ نفر کشته داد

در این میان دو ایلیوشین   باقی  مانده یکی یک اواکسی  با نام عدنان ۱  و دیگری بغداد   بود. عدنان -۱   در واقع یک ایلیوشین ۷۶  با رادار تایگر  فرانسوی  بود که در عراق  با کمک مهندسین فرانسوی  توسعه یافت . این هواپیما  بعد از جنگ ایران و عراق توسعه یافت ولی در جنگ خلیج فارس به ایران گریخت.عدنان ۱ که پس از ترک عراق به تهران نقل مکان کرده بود پس از سالها به پایگاه هفتم شیراز برای نگه داری سپرده شد جایی که مختصصین شرکت هوانوردی پارس انرا برای پرواز در رژه نیروی های مسلح ایران در سال ۱۳۸۷ بازسازی کنند.درست یکسال بعد در ۳۱ شهریور سال ۱۳۸۸ عدنان-۱ در رژه هوایی به مناسبت هفته دفاع مقدس سقوط کرد و سبب کشته شدن هر هفت سرنشین خود شد.سرعت پیش از حد هواپیما باعث کنده شدن بشقاب رادار و برخورد به دم هواپیما شد. بدین گونه یکی دارای  واقعا ارزشمند از دست رفت

بغداد ۱ نیز که به ایران امد دارای یک رادار در انتهای هواپیما بود که از قرار معلوم به عنوان یک هواپیما شناسای هوایی برای برسد تحرکات  دشمن روی زمین   با کمک رادارش بود. این هواپیما سالها است در فرودگاه مهراباد زمینگیر  است و پرواز نمی کند . البته به نظر می رسد  در بین هواپیما  هواپیماهای ترابری ارتش  نیز  دست کم دو فروند انها زمینگیر  هستند ولی همکنون در کنار سی ۱۳۰ فعال ترین هواپیما ترابری کشور هستند

ایلیوشین ۷۶ تی دی

اواکسی که از دست رفت

ناوگان ترابری و اموزشی نیروی های مسلح ایران نیز مانند ناوگان جنگنده های ان فرسوده است و چندین دهه از فناوری روز عقب . تحریم ها  و کارشکنی های متحدین باعث شد خرید از خارج ممکن نباشد  و یک ناوگان فرسوده روی دست ایران باقی بماند. در بخش ترابری ستون فقرات ارتش هواپیما های مانند هواپیماهای سی ۱۳۰ و ایلیوشن ۷۶ فرسوده هستند و سوخت رسانها بیش از ۴۰ سال سن دارند. نیاز به جایگزینی  انها ضروری است ولی واقعا با کدام هواپیما. در شرایطی که به دلیل اختلافات شدید جمهوری اسلامی با غرب و دشمنی دوستان  غرب یعنی عربستان و اسرائیل امکان خرید از غرب  نیست تنها خرید از روسیه و چین با همه کاستی های  محصولات انها تنها گزینه است. مثلا Y-8 یا همان نسخه چینی انتنوف ۱۲(به زودی مقاله ای در مورد ان خواهیم  داشت) و یا ایلیوشین ۷۶ در نمونه های جدید که نسخه سوخت رسان ان نیز در دستراس است  تنها گزینه های موجود است. البته باید دید در اینده چه خواهد شد و ایا شاهد  ورود هواپیمای جدید خواهیم بود . ولی در بخش اموزشی با ناوگام فعلی مشکل زیادی نداریم  زیرا جنگنده های نسل دو و سوم  و حتی چهارم ما نیازی به هواپیمای اموزشی پیشرفته تری ندارند الا که هواپیماهای جنگی پیشرفته وارد کشور شود

در این  مقاله به تانک های موجود در ایران  که همکنون در خدمت هستند می پردازیم . برای کوتاه  شدن این مقاله به تانک های  که در طول تاریخ ارتش نوین ایران وارد خدمت  شده و همکنون در خدمت نیست اشاره نمی شود. همچنین نفربرها و تانک های سبک در مقاله ای دیگر بررسی می‌شود

تمامی تانک های که در این مقاله   اورده شده اند در مقاله های اختصاصی  سایت معرفی شده اند از این رو با کلیک  کردن روی اسم انها به مقاله اصلی رجوع کنید

در اوائل دهه ۱۹۶۰ با پیشرفت موشک  های رادار نیم فعالی چون اسپارو باعث ایجاد  این تفکر در امریکا شده بود  که دیگر عصر داگ فایت به پایان رسیده و خلبان در یک درگیری  در فاصله بیش از ده کیلومتر   با شلیک یک یا چند موشک  هدف را شکار میکنند و دیگر وارد یک مبارزه پیچ در پیچ نمی شوند. ولی این تفکر یک  اشتباه بزرگ  بود زیرا تجربه ویتنام نشان داد که موشک های راداری هنوز ناقص و در اول راه هستند  و تنها روی کاغذ کارایی  بالای دارند. از این رو زمانی که اف۴ در داگ  فایت تلفات بالای داشت  امریکا برای جایگزین ان  جنگنده چالاک را در نظر گرفته بودند.

در اواخر دهه ۱۹۶۰ ارتش امریکا برای جایگزینی  اف۴ فانتوم  دست به توسعه  طرحی پیچیده  و چالاک زده که  طی برنامه اف ایکس در نهایت اف۱۵ از اب درامد.در سال ۱۹۷۲ نیز مفهومی جدید با نام ال دبلیو اف به وجود امد که شامل  یک جنگنده ساده تر و سبک و بسیار چالاک بود . قرار بود این طرح جدید در کنار جنگنده پیچیده اف۱۵ در نقش جنگنده بمب افکن خدمت کند.پنج شرکت در ۱۳ اوریل سال ۱۹۷۲ طرح های خود را به نیروی  هوایی ارائه  کردند که طرح دو شرکت   برای ساخت پیش نمونه انتخاب شدند . یکی طرح مدل ۴۰۱ جنرال دینامیک که بعدها وای اف۱۶ شد و دیگری طرح پی ۶۰۰ که بعد ها تبدیل  به وای اف۱۷ شد.

وای اف۱۶ ای

اولین پرواز  وای اف۱۶ در پایگاه  هوایی ادواردز در ۲۰ ژانویه ۱۹۷۴ انجام شد . این پرواز  به خلبانی Phil Oestricher خلبان ازمایش گر جنرال دینامیک  انجام شد ولی کاملا اتفاقی . قرار نبود این پرواز اولین پرواز اف۱۶ باشد در واقع  قرار بود یک حرکت سریع روی باند باشد ولی سرعت هواپیما انقدر زیاد شد که خلبان مجبور به بلند کردن ان از روی زمین  شد.واقعیت این بود که سامانه پرواز دیجیتال با  سیم  یا همان FBW بسیار حساس بود  و اولین بار بر روی اف۱۶ سوار بود و خلبان  این پرواز مجبور به بلند کردن هواپیما شد. اولین پرواز رسمی  در  در ۲ فوریه سال ۱۹۷۴ انجام شد و چند ماه بعد به ازمونه های پروازی پیوست.وای اف ۱۶ و وای اف۱۷ در سال ۱۹۷۵ طی ازمون های  زیادی در برابر جنگند ه های چون اف۴ فانتوم ، اف۵ ، اف۱۴ و میگ۲۱ پرواز کردند و اف۱۶ نشان داد در تمامی زمینه  ها از وای اف۱۷ برتر است.در ۱۳ژانویه  سال ۱۹۷۵ نیروی هوایی وای اف۱۶ را برتر اعلام و ان را برنده  رقابت اعلام کرد از جمله برتری های اف۱۶ چالاکی بیشتر، توان حمل تسلیحات  بیشتر  و داشتن یک موتور مشترک  با اف۱۵ بود.البته وای اف۱۷ بعدها تبدیل به اف۱۸ هورنت شد

نیروی هوایی خواهان دریافت هشت فروند پیش نمونه شامل  شش نسخه تک سرنشینه اف۱۶  ای و دو فروند اف۱۶ بی  نسخه دو سرنشینه اموزشی اف۱۶ شد. جنگنده جدید لقب فایتینگ فالکن را به خود گرفت . اولین اف۱۶ ای در  دسامبر  سال ۱۹۷۶ پرواز کرد.در سال ۱۹۷۵ زمانی  که نیروی  هوایی پیروزی اف۱۶ را اعلام کرد بلافاصله یک تیم کارشناسی  از دانمارک، بلژیک،هلند ونروژ برای بررسی جنگنده جدید به امریکا امدند که در نهایت  تصمیم به ساخت اف۱۶ در داخل اروپا  برای  این چهار کشور شد.نیروی هوایی امریکا خود در اولین  براورد خواهان بیش از ۷۸۰  فروند اف۱۶  بود واولین اف۱۶ در اوریل سال ۱۹۷۸ تحویل نیروی  هوایی امریکا شد.

اف۱۶  دست کم ۳۰ سانتیمتر  از وای اف ۱۶ بلند تر بود. دارای  بالی در میانه بدنه و از یک سکان عمودی  بهره می برد . دارای  یک ورودی هوایی ثابت در زیر  بدنه بود و در بالا خروجی موتور جایگاه چتر ترمز قرار داشت.در اف۱۶ ای ، ۸۰ % بدنه از الومینیوم ،۸% از فولاد ، ۳% کامپوزیت  و ۲٫۵ درصد تیتانیوم  به کار رفته است.۲۲۸ پنل  دست راسی به داخل هواپیما تعبیه   شده که کار تعمیر و نگهداری  را بسیار اسان کرده است.

اف۱۶ بی تیم اکروجت نیروی هوایی امریکا (تاندربرد). این تیم از نسخه های ای و بی تا دهه ۱۹۹۰ و بعد از ان از نسخه سی و دی بلوک ۵۰ بهره میبرد

اف۱۶ ای از یک موتور پرات اندوتینی اف۱۰۰ پی دبیلو ۲۰۰  بهره می برد  که دارای نیروی بالغ بر   ۱۴۶۲۰ پاوند بدون پس سوز  و ۲۳۸۳۰ پاوند با پس سوز بود این نمونه یک نسخه اصلاح شده اف۱۰۰ پی دبلیو ۱۰۰ جنگنده اف۱۵ ای و بی بود .هواپیما دارای  یک واحد  برق اضطراری و یک ژنراتور  برای  تامین برق جاری هواپیما است.

اف۱۶ ای به صورت شگفت انگیزی  دارای  سوخت قابل قبولی نسبت به اندازه  ان است. ۳۱% از وزن کاملا  لود شده هواپیما سوخت ان است و از دامن عملیات مناسبی نسبت به هم نسل های  خود همچون میگ۲۹، میراز ۲۰۰۰ و اف۱۸ برخوردار  است. همچنین می تواند تا سه مخزن سوخت خارجی   ۱۱۳۸ لیتری را با خود حمل کندو  تمامی اف۱۶ دارای  دریچه سوختگیری  هوایی تلسکوپی بر روی پشت بدنه می باشد.

دارای سه ارابه فورد تک چرخ است . دو ارابه  فرود  در میانه بدنه زیر ورودی هوای قرار داند و چرخ جلو نیز  در زیر ورودی هوا نصب است و یک چتر  ترمز در یک محفظه در بالای خروجی موتور  قرار دارد.خلبان بر روی صندلی پرتاب صفر صفر ای سی  ایی اس ۲ قرار دارد  و کابین دارای  دید بسیار عالی ۳۶۰ درجه است . در داخلی کابین یک اچ یو دی  بر روی پنل خلبان قرار دارد و یک نمایشگر چند کاره تک رنگ در سمت چپ پنل و در بالای سر ان یک نمایشگر سی ار تی برای نمایش هشدار دهنده راداری وجود داشت . دسته هدایت در کنار خلبان بود و نه میان دو   پای ان  قرارداشت که اولین بار در یک جنگنده  چنین ترکیب دیده می شود

هواپیما دارای  یک سامانه چهار کاناله   هدایت دیجیتال با سیم (FBW) است که اولین بار در دنیا در یک جنگنده  در اف۱۶ به کار رفت . وظیفه این سامانه در واقع  کنترل پایداری هواپیما در هنگام پرواز و تنظیم خودکار سطح کنترل هواپیما برای پایداری  ان است و اولین بار برای  فضا پیمایی اپلو توسعه پیدا کرد.

اف۱۶  دارای  سامانه شناسایی دوست از دشمن و گیرنده هشدار  دهنده راداری ای ال ار ۶۹ است که انتن های  ان در تمام جهات  نصب شده است.همچنین  دارای ابزار  فرود دقیق بر روی باند در شرایط اب و هوایی بد است

اف۱۶ ای و بی از یک دستگاه رادار ای پی جی ۶۶ ساخت وستینگهاوس  بهره می برد. در مراحل اولیه طراحی  قرار بود یک رادار ساده روی اف۱۶ نصب شود از این  رو وای اف۱۶ دارای  دماغه کوچک بود  ولی در نهایت  رادار  پیچیده ای چون ای پی جی  ۶۶ را دریافت کرد.

ای پی جی ۶۶ یک رادار پالس دپلر با یک دیش مسطح است.  انقدر کوچک است که بتوان ان را در درون دماغه کوچک اف ۱۶ نصب کرد. رادار دارای  چهار حالت هوا به هوا و هفت حالت هوا به زمین  است. برد رادار برضد یک هدف  در ابعاد  یک توپلوف ۱۶ حدود ۱۵۰ کیلومتر و برد یک جنگنده ای در ابعاد میگ ۲۹ حدود ۷۰ تا ۸۰ کیلومتر است  و برد قفل ان بر ضد همین هدف ۷۵ کیلومتر است .دیش توان جستجوی یک زاویه ۱۲۰ درجه در دو طرف را دارد  و در کامل تعجب  با وجود توان بالای  این رادار حتی کشف هدف  دریایی ولی فاقد توان هدایت موشک اسپارو بود از این رو اف۱۶ ای و بی متکی به موشک  فروسرخ  سایندوندر در رزم هوایی بودند. این کار در جهت کاهش  قیمت اف۱۶ بود که البته بعدها مشخص  شد یک اشتباه بزرگ بوده. اگرچه بعدها برخی  اف۱۶ ای و بی بلوک ۱۵ توان حمل اسپارو را پیدا کردند ولی تا سال ۱۹۹۲ و ورود به خدمت امرام اف۱۶ عملا هیچ موشک هوا به هوای میان بردی نداشت

اف۱۶ ای مسلح به چهار موشک سایندوندر. اف۱۶ به صورت عملی اسپارو حمل نمی کرد و تا سال ۱۹۹۲ و ورود به خدمت امرام از داشتن یک موشک رادار میان برد محروم بود

اف۱۶ تسلیحات متنوعی داشت  و تقریبا تمامی  تسلیحاتی را که در دهه ۱۹۷۰ اف۴ فانتوم حمل میکرد اف۱۶ نیز به انها مسلح بود  .تسلیحاتی دارای  یک توپ ثابت ۲۰ م م گاتیلینگ  ام ۶۱ با توان اتش  ۶۰۰۰ گلوله بر دقیقه  با ۵۰۰ فشنگ  بود.توان حمل تا ۶٫۶ تن سلاح را در نه جایگاه شامل  یکی در نوک هر بال،  سه عدد زیر هر بال و یکی در زیر بدنه بود. می توانست  تا ۲۴ بمب ۲۲۵ کیلویی مارک ۸۲ (که البته بسیار لود سنگینی  است و استفاده رزمی ندارد) ویا تا چهار موشک  سایندوندر ، ویا تا ۱۰ موشک ماوریک  و یا  بمب های هدایت لیزری جی بی یو ۱۰ و۱۲ را حمل میکرد و می تواند غلاف نشان گذاری لیزری و جنگ الکترونیک ای ال کیو ۱۳۱ و ۱۸۴   را حمل کند

نسخه اف۱۶ بی مشابه نسخه ای است تنها با داشتن یک صندلی دوم دارای  ۱۷% سوخت کمتر است .

 نسخه های مختلف اف۱۶ ای و بی

اف۱۶ ای و بی در چندی بلوک مختلف ساخته شدند که تفاوت های با هم داشتند . در سه بلوک ۱ ،۵ و ۱۰ دارای  تفاوت های در نحوه قرار گیری  سامانه هشدار  دهنده راداری با داشتند  و همچنین بلوک ۱۰ دارای سیم  کشتی داخلی متفاوتی بود. با وجود این تغییرات در نسخه  ای و بی بلوک ۱۵ بیشتری تغییرات را نسبت به سه بلوک قبلی داشت.این تغییرات شمال دمی بزرگتر که باعث  افزایش  سرعت غلط و اجازه به پرواز در زاویه حمله بالاتری  را می داد. همچنین این بلوک دارای  رادار ای پی جی ۶۶  بهسازی   شده برای  رهگیری اهداف زمینی  بود  و از موتور پرات اندویتنی  اف۱۰۰ پی دبلیو ۲۲۰ با کنترل دیجیتال  بهره می برد.همچنین  دارای  صفحه اچ یو دی بزرگتر  بود و از غلاف  جنگ الکتریونیک ای ال کیو ۱۳۱ بهره می برد.همچنین این نمونه دارای سامانه ناوبری بر اساس ژیروسکوپ حلقه لیزری بود . بسیاری از بلوک های ۵ و ۱۰ به این بلوک ارتقا یافتند. چهار کشور بلژیک، هلند، نروژ و بلژیک چند صد فروند از این بلوک را دریافت کند. همچنین در میانه دهه۱۹۹۰ طی ارتقاء بر روی این بلوک با ارتقاء رادار ای پی جی ۶۶ به ای پی جی ۶۶ وی۲ توان حمل و درگیر با موشک  امرام را پیدا کرد که البته با ۲۰ کیلومتر برد بیشتر و توان درگیری همزمان با دو هدف در یک زمان همراه بود  و همچنین دارای  سامانه ناوبری  جی پی اس شدند.بلوک۱۵ ارتقاء یافته  به کابین هماهنگ با دوربین دید شبانه نیز تجهیز شدند.چهار کشور اروپای بلژیک، نوروژ،هلند و دانمارک   نیز بلوک ۱۵ خود را در دهه ۱۹۹۰ ارتقا دادند که به اف۱۶ ای ام و بی ام  معروف شد.

اف۱۶ ای ام نیروی هوایی بلژیک. اف۱۶ ای و بی چهار کشور بلژیک، هلند،دانمارک و نروژ بعد از ارتقاء در دهه ۱۹۹۰ توان حمل امرام را یافتند

در سال ۱۹۹۰ نیروی  هوایی امریکا  اف۱۶ ای خود را تحویل گارد ملی داد. گارد ملی اف۱۶ ای خود را سیم کشی کرد تا بتواند توپ ۳۰ م م ۴ لول جی پی یو ۵ را حمل کند.این توپ نسخه ای از توپ ای ۱۰ تاندربولت بود. هدف از این کار جایگزینی  اف۱۶ با ای ۱۰ تاندربلت  بود ولی عدم  رضایت از کارای  این توپ روی اف۱۶ و نمایش خیره  کننده ای۱۰ در نبرد  باعث لغو این پروژه شد.همچنین در اواخر دهه ۱۹۸۰ دست کم ۲۴۱ فروند اف۱۶ بلوک ۱۵ به گارد ملی تحویل شد  و انها با تجهیز به اسپارو  بعد امرام در نقش دفاع هوایی برای حفاظت  از اسمان امریکا به کار رفتند.این نمونه اف ۱۶ ای دی اف(ADF) بلوک ۱۵ نامیده  شدند. اخرین اف۱۶ بلوک ۱۵ نیروی هوایی امریکا در دهه۱۹۹۰  به تایوان تحویل داده شد و در سال ۲۰۰۲ تمامی  اف۱۶ ای و بی از خدمت این ارتش  خارج شدند اگرچه همچنان در برخی کشورها  در خدمت هستند.

اف۱۶ سی  و دی

سری دوم جنگنده اف۱۶  نسخه تک سرنشینه اف۱۶ سی  و نسخه دو سرنشینه اموزشی رزمی اف۱۶  دی بود. این نمونه در ژوئن سال ۱۹۸۴اولین پرواز خود را انجام داد  و تا اواخر همان  سال وارد خدمت نیروی هوایی امریکا شد.این نمونه دارای  رادار ای پی جی ۶۸  وی ۱ بود ساخت وستنیگهوس  بود . این رادار دارای  برد کشف ۱۸۰ کیلومتر بود و توان درگیری همزان با دو هدف را داشت . رادار از توان پایین نگری برخوردار بود و توان کشف و رهگیری اهداف زمینی  و دریایی را داشت. توان پرواز بهتر درشب با کابینی هماهنگ با دوربین دید  شبانه  از جمله ویژگی های این مدل بود   و در کابین از دو نمایشگر رنگی چند کار هر کدام در یک سوی پنل بهره می برد.دارای  دو جایگاه خارجی بیشتر در دو طرف ورودی هوا برای حمل غلاف های خارجی بود و توا حمل تسلیحاتی  ان تا ۷٫۷ تن افزایش یافته بود

در این تصویر به خوبی جایگاه خارجی کنار ورودی هوا که در این تصویر به غلاف نشان گذاری لیتینیگ مجهز است قابل دیده است که یکی از ویژگی های مدل سی و دی است

اولین بلوک تحویلی مدل سی و دی ، بلوک  ۲۵ بود .که  دارای  موتور پرات اندوتین اف۱۰۰ پی دبلیو ۲۲۰ که قدرت بیشتر و  طول عمر بیشتری داشت . در تغییر بعدی بلوک ۳۰ توسعه یافت . این مدل دارای  موتور کاملا متفاوت جنرال الکتریک  اف۱۱۰ جی ایی ۱۰۰ بود. این موتور دارای  قدرت ۱۷۱۵۵ پاوند بدون پس سوز و ۲۸۶۰۰ پاوند با پس سوز بود. این موتور بزرگتر و سنگینتر  از موتور پرات اندویتنی  اف۱۰۰ بود البته به همان میزان پر قدرت تر ولی مشکل این بودکه اف۱۶ سی و دی بلوک ۳۰ برای موتور اف۱۰۰ طراحی شده بود و ورودی  هوایی ثابت ان نیز برای همان  موتور . وقتی موتور پر توان تر اف۱۱۰ روی ان نصب شد مشکلی که وجود داشت این بود که وروی هوایی نمی توانست  هوای لازم برای موتور جدید را تامین  کند از این رو ورود تغییر کرد. از جمله دیگر تغییرات  این مدل میتوان  به اقدامات متقابل ای ال ایی ۴۷ ، توان  استفاده  از موشک ضد رادار ای جی ام ۴۵ شرایک و توان حمل و شلیک موشک هوا به هوای  رادار فعال امرام نام برد . بلوک بعدی بلوک ۳۲ بود که هیچ فرقی با بلوک ۳۰ نداشت  تنها دارای  همان موتور قدیمی پرات اندوتنی اف۱۰۰ بود. در مجموع از این دو بلک ۷۳۳ فروند ساخته  شد. بعدها بلوک ۳۰ و ۳۲  ارتقائاتی  به  خود دیدند که شامل  سامانه ناوبری جی پی اس، توان پرتاب بمب های هدایت شونده با  ماهواره ای،غلاف جنگ الکترونیک  بهبود یافته ای ال کیو ۲۱۳  و توان حمل غلاف نشان گذاری  لیزری  لیتینیگ . این نسخه ارتقا یافته را اف۱۶ ++ نیز می خوانند.

کابین اف۱۶سی

بلوک بعدی اف۱۶ سی و دی بلوک ۴۰ و ۴۲ بود که مشابه   بلوک ۳۰ و۳۲ در موتوربودند. بلوک ۴۰ دارای  موتور جنرال الکتریک اف۱۰۰ و بلوک ۴۲ موتور پرات اندویتنی  اف۱۱۰  ولی تغییرات در سامانه های الکترنیکی زیاد بود.این دو بلوک برای نبرد  شبانه طراحی شده بود و به انها شاهین شب نیز لقب دادند و  از جمله تجهیزات انها غلاف ناوبری شبانه  لانتیرن  شامل  دو سامانه ای ای کیو ۱۳ برای  ناوبری  شبانه و ای ای کیو ۱۴ برای نشان گذاری لیزری  بود. غلاف لانتیرن  به دلیل داشتن  دوربین دید حرارتی نسل سوم اجازه پرواز شبانه در ارتفاع پایین و بمب باران  شبانه را به اف۱۶ می داد.از جمله توانای های   برتر  این مدل می توان به ارتقاء رادار برای اطمینان  پذیری بیشتر،به کار گیری  سامانه هشدار دهنده راداری  ای ال ار ۵۶ ام  و همچنین استفاده از مواد  جاذب امواج رادار در بخش های از بدنه نام برد. این مدل توان حمل موشک ضد رادار هارم را نیز داشت .  بلوک ۴۰ و ۴۲ در سال ۱۹۸۹ پرواز کردند و یک سال بعد تحویل ارتش امریکا  شدند. ۶۱۵ فروند از این دو بلوک ساخته شد.

بلوک بعدی بلوک ۵۰ ۵۲ بودند.بلوک ۵۰ دارای  موتور جنرال الکترونیک اف۱۱۰ جی ایی ۱۲۹  و بلوک ۵۲ دارای  موتور پرات اندویتنی  اف۱۰۰ پی دبلیو۲۲۰ بود.این دو موتور دست کم هر کدام ۱۰۰۰ پاوند نیروی بیشتری را نسبت به مدلهای قبلی خود فراهم میکرد . همچنین از دیگر تفاوت های این بلوک استفاده از رادار ای پی جی ۶۸ وی ۳ با دقت بیشتر،اچ یو دی بزرگتر،ارابه فرود تقویت شده و خط ارتباط داده  پیچیده تر بود.هر دو مدل در سال ۱۹۹۱ پرواز کردند و یک سال بعد تحویل شدند. در طی خط تولید این مدل به ناوبری جی پی اس و توان پرتاب سلاح دوربرد   ای جی ام ۱۵۴ مجهز شد.

همچنین در دهه ۱۹۹۰ نیروی هوایی امریکا تعداد از اف۱۶ بلوک ۵۰ و ۵۲ را با تجهیز به سامانه هشدار دهنده  راداری ای اس کیو  ۲۱۳ برای تعیین محل دقیق  رادار دشمن کرد تا با کمک  موشک   ضد رادار هارم انها را جایگزین اف۴G  Wild Weasel در نقش سرکوب  پدافند هوایی کند .همچنین به مرور زمان اف۱۶ سی و دی در تمام بلوک ها مجهز به  جی پی اس شدند وتوان حمل بمب  های هدایت ماهواره  ای  به دست اوردن و از طرفی به سامانه  ارتباطی لینک ۱۶ تجهیزشدند.

اف۱۶ سی جی نسخه سرکوب پدافند هوایی اف۱۶٫ در این تصویر در کنار ورودی هوا سامانه موقعیت یاب رادار دشمن از نوع ای اس کیو ۲۱۳ قابل دیدن است

بلوک ۵۰ + و ۵۲+ از جمله متفاوت ترین  نمونه های اف۱۶ است. این نمونه از نظر موتور مشابه دو بلوک قبلی هستند ولی چند تغییر اساسی دارند. اول توان استفاده  از مخازن سوخت تطبیقی  در دو طرف روی بدنه  با ظرفیت هرکدام  ۱۹۰۰ لیتر سوخت  که به راحتی قابل برداشتن بودند ، یک برامدگی کشیده شده از پشت کابین  تا سکان  عمودی که محل قرار گیری سامانهای ناوبری و ارتباطی پیشرفته است، رادار ای پی جی ۶۸ وی ۹ با برد کشف ۲۸۷ کیلومتر  برضد یک هدف بزرگ و برد ۷۵ کیلومتر بر ضد یک هدف یک متر مربعی . همچنین این مدل با توان نقشه برداری  از سطح زمین  به صورت روزنه  ساختگی توان تصویر برداری  از یک جسم ۶۰ سانتیمتری  را بر روی زمین  دارد.این نسخه در اواخر دهه ۱۹۹۰ توسعه  یافت

اف۱۶ سی  و دی میتواند تا ۸ موشک امرام و یا چهار سایندوندر ویا ترکیبی از این دو و یا موشک دوربرد ای جی ام ۱۵۸ با برد بیش از ۳۰۰ کیلومتر و سلاح دوربرد ای جی  ام ۱۵۴ با برد  ۲۲تا ۱۳۰ کیلومتر. انواع بمب های هدایت لیزری و ماهواره ای و موشک ضد رادار هارم را حمل کند. در برخی از کشورهای موشک های اسرائیلی پینتون ۳و ۴ با ان هماهنگ شده است . همچنین   اف۱۶ میتوان غلاف نشان گذار لیزری لیتینیگ ، ویا سامانه نوبری و نشان گذاری لاینتینگ و یا  سامانه نشان گذار لیزری اسنایپر  را حمل کند

اف۱۶ دی بلوک ۵۲+ نیروی هوایی ترکیه

اف۱۶ ایی و اف بلوک ۶۰

در اواسط دهه ۱۹۹۰ امارات متحده عربی خواهان یک  جنگنده جند منظوره  بود که طی رقابتی جنگنده اف۱۶ بلوک ۶۰ را انتخاب کرد  . البته بلوک ۶۰ قبلا در لاکهید مارتین  توسعه  یافته بود  و به ان اف۱۶ ایی اس می گفتند .این نمونه دارای  مخازن سوخت تطبیقی  قابل جدا شدن در پشت  جنگنده و  رادار ارایه فازی فعال  ای پی جی ۸۰  . این رادار دارای  قابلیت های ای پی جی ۶۸ وی ۹ را در اختیار داشت  و از سرعت اسکن بالای به دلیل توان اسکن الکترونیک اسمان برخوردار است و می تواند با اهدافی در فاصله بیشتر  از هم درگیرشود. توان روزنه ساختگی و نقشه برداری  از سطح زمین   را دارد و گفته شده توان درگیر با ۶ تا ۸ هدف در یک زمان را دارد.همچنین  این مدل دارای  موتور جنرال الکترونیک اف۱۱۰ جی ایی ۱۳۲ با قدرت ۳۲۵۰۰ پاوند رانش است که قویترین موتور نصب شده بر روی اف۱۶ تا کنون است.از  جمله دیگر تجهیزات این نمونه میتوان  به  هشدار دهند رادار پیشرفته که قابیلت این نمونه اف۱۶ را در اندازه نسخه ضد رادار ارتش  امریکا افزایش داده، سامانه جنگ الکترونیک  ای ال کیو ۱۶۵ ، توان شلیک موشک  ضد کشتی هارپون و نسخه  تهاجمی اسلم، موشک هوا به هوای اسرام است. با وجود توانایی بالای رادار ولی همچنان از اف۱۶ بلوک ۵۲+ اسرائیل که دارای  تجهیزات جنگ الکترونیک بومی است در رده پایین تری  قرار دارد. امارات دو نمونه ایی و اف که به ترتیب نسخه تک و دو سرنشینه بلاک ۶۰ هستند را به صورت برابر تحویل گرفت

اف۱۶ اف بلاک ۶۰ نیروی هوایی امارات . در کنار بدنه مخازن سوخت تطبیقی قابل دیدن است

دیگر مدلهای اف۱۶

اف۱۶ ان

نیروی دریایی امریکا  در سال ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۸ تعداد از اف۱۶ سی و دی بلوک ۳۰ را به عنوان اف۱۶ ان برای  اموزشکده رزم هوای تاپ گان  در نقش دشمن فرضی به خدمت گرفت و  البته این نیرو در سال ۱۹۹۴ نیز تعداد  را دریافت کرد . در سال ۲۰۰۱ نیز این نیرو تعداد ۱۴ فروند  اف۱۶ ای وبی  در انبار  که در واقع متعلق به ارتش  پاکستان بود و در دهه ۱۹۸۰ به دلیل  فعالیت های اتمی این کشور  به ان تحویل نشد را در نقش اموزش رزم هوایی به خدمت گرفت

اف۱۶ ان نیروی دریایی امریکا

F16I سوفا :نسخه ای برای  ارتش  اسرائیل که ۱۰۲ فروند را سفارش  داد. این نمونه  بر اساس اف۱۶ دی بلوک ۵۲+ توسعه یافته و دارای  مخازن سوخت تطبیقی و رادار ای پی جی ۶۹ وی ۹ است. همچنین۵۰% تجهیزات  الکترونیکی ان ساخت  اسرائیل است از جمله سامانه  های جنگ الکترونیک، ارتباطی، اچ یو دی و سامانه  های ناوبری  و نمایشگر های داخل کابین.

ای ۱۶:نسخه تهاجمی که قرار  بود جایگزین ای ۱۰ تاندربلت شود ولی طراح ان لغو شد

اف ای ۱۶:نسخه تهاجمی پیشرفته  مجهز  به رادار  پیشرفته برای  پرواز در ارتفاع  پایین  و تهاجم شبانه. به دلیل مشکلات مالی طرح لغو شد و به جای ان اف۱۶ بلوک ۴۰ و ۴۲  به غلاف  ناوبری شبانه لاینترم تجهیز  شدند

اف۱۶ ای ار: نسخه ارتقاء یافته اف۱۶ ای برای  نیروی هایی هلند که یک ارتقا برای نصب غلاف شناسایی  در مرگز بدنه برای جایگزینی با نسخه  های شناسایی میراز ۵ و ار اف ۱۰۴ جی بود.

 اف۱۶ ریس: نسخه  ای از اف۱۶ سی و دی مجهز به غلاف شناسایی  هوایی ای اس دی ۱۱  در زیر بدنه. این نمونه در دهه ۱۹۹۰ برای  جایگزینی ار اف۴ سی توسعه  یافت و تعداد از اف۱۶ گارد ملی برای حمل این غلاف تغییر یافتند

سوابق عملیاتی

اولین تجربه عملیاتی اف۱۶ در خدمت ارتش  امریکا به عملیات طوفان صحرا درسال ۱۹۹۱ بر ضد عراق بر میگردد. در این عملیات ۲۴۹ فروند اف۱۶ در مجموع ۱۳۳۴۰ پرواز بر ضد ارتش  صدام انجام دادند نسخه های اف۱۶ سی  شرکت  کننده در این عملیات  معمولا با چهار تا شش موشک ماوریک و یا دو بمب ۹۰۰ کیلویی در کنار دو موشک سایندوندر  و  دو مخزن سوخت خارجی  و غلاف جنگ الکترونیک ای ال کیو ۱۳۱  عملیات انجام  می دادند  و نسخه دو سرنشینه  اف۱۶ دی مجهز به غلاف نشان  گذاری لیزری دست به حملات با بمب های لیزری می زدند .در  این جنگ اف۱۶ پیروزی هوایی نداشت  و ۷ فروند انها به اتش پدافند دشمن و یا حوادث غیر رزمی   از دست رفت.

بعد از پایان جنگ در سال ۱۹۹۲ با تجهیز  اف۱۶ به موشک  امرام وظیفه گشت هوایی  بر عهده اف۱۶ در مناطق پرواز ممنوع داده  شد در ۲۷ دسامبر سال ۱۹۹۲  یک اف۱۶ دی با شلیک یک موشک  امرام یک میگ۲۵ عراقی را سرنگون کرد،در ۱۷ ژانویه سال ۱۹۹۳ نیز یک میگ۲۳ به اتش یک امرام از دست رفت.از سال ۱۹۹۴ با اغاز نسل کشی یوگسلاوی  در بسنی  ناتو وارد  عمل شد در ۲۸ فوریه سال ۱۹۹۴  شش فروند جنگنده جی ۲۱ و جی ۲۲  برای  بمب باران مناطقی در بسنی وارد عمل شدند که با واکنش دو فروند اف۱۶ مواجه شدند در نهایت  یکی از  جنگنده یوگسلاوی با امرام و سه تایی دیگر با سایندوندر  سرنگون و دو فروند دیگر فرار کردند(البته جنگنده های تهاجمی یوگسلاوی هیچ سلاح هوا به هوایی نداشتند ).در ۲ ژوئن سال ۱۹۹۵ نیز یک اف۱۶ سی به  اتش یک موشک سام ۶ یوگسلاوی  سرنگون شد.

F16I ارتش اسرائیل.

همچنین اف۱۶ در عملیات  روباه صحرا درسال ۱۹۹۸ و عملیات برضد یوگسلاوی  درسال ۱۹۹۹ شرکت داشت.

در عملیات  در سال ۱۹۹۹ بر ضد یوگسلاوی در    دوم  ماه می   یک اف۱۶ سی جی به اتش موشک سام ۳ سرنگون شد . همچنین  در این عملیات یک فروند میگ۲۹   ارتش یوگسلاوی به اتش موشک  امرام  سرنگون شد و یک اف۱۶ نیز به اتش  موشک  استرلا ۲ صدمه دید.

در سال ۲۰۰۱ در عملیات بر ضد افغانستان حضور داشت  بین سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ میلادی  طی حضور نظامیان  امریکا در عراق  بارها نیرو های  تروریست  را مورد هدف قرار داد و در  سال ۲۰۱۱ بر ضد ارتش لیبی و در سال ۲۰۱۴  برضد داعش استفاده شد

اسرائیل: اسرائیل اولین به کار گیرنده عملیاتی اف۱۶ در نبرد بود و همچنین اولین پیروزی هوایی اف۱۶ نیز به این کشور بر میگردد .   یک میگ ۲۱ ارتش سوریه به اتش موشک  سایندوندر اف۱۶ ای ارتش  اسرائیل در ۱۴ ژوئیه  سال ۱۹۸۱ سرنگون شد .در ۷ژوئن سال ۱۹۸۱  هشت فروند اف۱۶  ای به همراهی جنگنده های اف۱۵ این ارتش نیروگاه  اتمی بغداد در خاک عراق  را نابود  کردند.یک سال بعد در عملیات صلح برای جلیله بر فراز لبنان  اف۱۶ اسرائیلی طی درکیر های  مختلف هوایی موفق به سرنگونی ۴۴ جنگنده   ارتش سوریه شامل  میگ ۲۳ و میگ ۲۱ شدند. منابع شوروی مدعی سرنگونی پنج اف۱۶ در رزم هوایی با میگ ۲۳ ام اف ارتش  سوریه هستند

همچنین اسرائیل  در طول دهه ۱۹۸۰  و ۱۹۹۰ در جنوب لبنان و چندین  بار در عملیات بر ضد حزب الله  و در غزه از انها بهره برده است.

هلند: هلند از  اف۱۶ خود در ماموریت های حمله به زمین  در سال های  ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۵ در بسنی استفاده کرد.همچنین یک اف۱۶ ای ام ارتش هلند در نبرد سال  ۱۹۹۹ بر ضد یوگسلاوی  با اتش موشک امرام یک فرود میگ ۲۹ را سرنگون کرد.همچنین اف۱۶ هلندی بر ضد نیروی های  های طالبان در افغانستان  و برضد ارتش  لیبی به کار رفت.

بلژیک:استفاده بر علیه ارتش  لیبی در سال ۲۰۱۱

دانمارک:در سال ۱۹۹۹ بر علیه یوگسلاوی از اف۱۶  استفاده کرد و همچنین  شش فروند اف۱۶ ای  این کشور در افغانستان  بیش از ۷۴۰ ماموریت انجام دادند و در عملیات بر علیه ارتش لیبی نیز حضور داشتند

نروژ: در سال ۲۰۱۱ بر علیه لیبی استفاده کرد

پاکستان در دهه ۱۹۸۰ در جریان اشغال افغانستان  توسط شوروی چندین بار در اف۱۶ خود را برای بمب باران برخی مواضع نیرو های دولت افغانستان  به این کشور  فرستاد و طی درگیر هوا به هوای  با  نیروی هوایی افغانستان و  شوروی دو انتنوف ۲۶ یک انتنوف ۲۴ و یک سوخوی۲۵ را سرنگون کردند. همچنین طی یک مورد اتش  خودی با یک سایندوندر  یک اف۱۶ ارتش پاکستان  سرنگون شد. همچنین ارتش پاکستان  از اف۱۶ خود در سال ۱۹۹۹ در درگیر گارگیل استفاده  کرد و در سال ۲۰۰۹ نیز نیروی ها طالبان در شمال  این کشور را بارها هدف قرار داد

ترکیه: ارتش ترکیه همواره  از زمان ورود به خدمت این جنگنده  به خدمت نیروی هوایی این کشور  دست به بمب باران هوایی کرد های جنوب ترکیه با این جنگنده زده است .در ۸ اکتبر سال ۱۹۹۶ یک فروند میراز ۲۰۰۰ ارتش یونانی طی یک درگیری داگ فایتر ، یک  اف۱۶ دی ارتش  ترکیه  را با موشک  ماژیک ۲ سرنگون کرد.همچنین  طی درگیری داخلی در سوریه  اف۱۶ ارتش ترکیه  یک میل۸   و یک میگ ۲۳ بی ان ارتش سوریه را در سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ در نزدیکی  مرز سوریه با ترکیه هدف قرار داده است.

امارات متحد:درسال ۲۰۱۱ بر ضد لیبی استفاده کرده است.

کشور های دارنده:

ارتش امریکا  همکنون  بیش از ۱۲۰۰ فروند اف۱۶ در خدمت دارد که  حدود  ۷۰۰ فروند عملیاتی و مابقی ذخیره هستند.تمامی اف۱۶ ای و بی از خدمت نیروی هوایی خارج شده و در خدمت گارد ملی هستند (انهم تنها بلوک ۱۵) . ارتش  امریکا همکنون  در حال برنامه ریزی برای ارتقاء بیش از ۳۵۰ فروند اف۱۶ خود و تجهیز  انها  به رادار ارایه فازی  فعال است تا  بتوان انها را تا سال های  بعد از ۲۰۳۰ در خدمت نگهدارد. همچنین نیروی دریایی نیز همچنان  ۴۰ فروند اف۱۶ را برای عملیات رزم هوایی در خدمت دارد.

بلژیک: این کشور در مجموع ۱۱۶ فروند اف۱۶  از انوع ای و بی در بلوک های ۱ /۵/۱۰ و ۱۵ تحویل گرفت که در دهه ۱۹۹۰ انها را طی ارتقاء به رادار ای پی  جی ۶۶ وی ۳  و  مسلح به موشک  امرام شدند و به استاندارد اف۱۶ ای ام و بی ام ارتقا یافتند

دانمارک: این کشور  نیز ۵۵ فروند  اف۱۶ ای و بی دریافت کرد که در دهه ۱۹۹۰  به نسخه اف۱۶ ای ام و بی ام ارتقا یافتند. همکنون ۳۰ فروند در خدمت است

هلند ۲۱۳   فروند اف۱۶ ای و بی  را دریافت کرد که ۱۰۸ فروند به نسخه ای ام ارتقاء داد   که همکنون ۶۱ فروند در خدمت است

نروژ  ۷۲ فروند اف۱۶ ای و بی سفارش دادن که در دهه ۱۹۹۰ به نسخه ای ام ارتقاء  یافتند . همکنون ۵۷ فروند در خدمت است

یونان. یونان در طی چند سری اف۱۶ را دریافت کرد که شامل  سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۰ که ۴۰ فروند اف۱۳ سی  و دی  بلوک ۳۰ را دریافت کرده است، همچنین بین سال های ۱۹۹۷ تا ۱۹۹۸   نیز  ۴۰ فروند  بلوک ۵۰  و در سال ۲۰۰۱  نیز ۵۰ فروند بلوک ۵۲+ دریافت کرد. همچنین ۶۰ فروند دیگر را در سال ۲۰۰۵ تحویل گرفت. همکنون  یونان ۱۵۷ فروند اف۱۶ سی و دی شامل  ۱۱۶ فروند  اف۱۶ سی  و ۴۱ فروند اف۱۶ دی نیز می باشد.

لهستان: ۴۸ فروند اف۱۵ سی و  دی بلوک ۵۲+ شامل   ۳۶ فروند نسخه سی و ۱۲ فروند نسخه دی را در خدمت دارد

پرتقال:این کشور طی چند مرحله  به صورت دست دوم دست به دریافت  اف۱۶ بلوک۱۵ از امریکا  دست زد . همکنون ۳۰ فروند اف۱۶ ای ام  و بی ام در خدمت است.

بحرین:۲۱ فروند اف۱۶ سی و دی بلوک ۴۰

مصر: این کشور  طی چند سری دست به دریافت نسخه مختلف اف۱۶ زد.همکنون این کشور ۲۲۰ فروند اف۱۶  از انواع  سی و دی بلوک ۳۰ و ۴۰ را در خدمت دارد که ۴۲ فروند ان در ترکیه تولید شده است.

اسرائیل: این کشور  از جمله نخستین مشتریان اف۱۶ بود. این کشور در دهه ۱۹۷۰ اف۱۶ را سفارش  داد که با لغو سفارش  ایران در پی انقلاب اسلامی اسرائیل توانست  اف۱۶ تولید برای ایران  را دریافت کند(البته اسرائیل  قبلا پول  اف۱۶ را داده بود) اسرائیل  تمامی مدلها و بلوک های  اف۱۶ را دریافت کرد که اخرین انها ۱۰۲ فروند اف۱۶ بلوک ۵۲+ با نام F16I  بود که بین سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۹  تحویل گرفت. همکنون این کشور ۱۰۷  یا به قولی  ۶۳ فروند اف۱۶ ای و بی ، ۱۳۶ و یا به قولی  ۱۲۶ اف۱۶ سی و دی و ۱۰۰ فروند اف۱۶ I را در خدمت دارد.

عراق: این کشور ۳۶ فروند اف۱۶ سی بلوک ۵۰ سفارش  داده که بین سالهای ۲۰۱۴ میلادی تا ۲۰۱۸ میلادی تولید  خواهد گرفت . اف۱۶ عراقی مسلح به ماوریک و بمب های هدایت لیزری پیویی است و از موشک سایندوندر  و اسپارو بهره میبرد

اردن: این کشور  طی چند سری جنگنده اف۱۶ را به صورت دست دوم از امریکا و بلژیک  دریافت  کرد. همکنون این اتش دارای ۱۶ فروند اف۱۶ ای و بی بلوک ۱۵ و ۶۲ فروند اف۱۶ ای ام و بی ام است.

عمان : ۱۲ فروند اف۱۶ سی و دی بلوک ۴۰

ترکیه : این کشور ۲۴۰ فروند اف۱۶ را در داخل کشور از نوع سی و دی بلاک ۳۰،  ۴۰ و۵۰ تولید کرد و همکنون نیز در حال ارتقاع  ۱۶۰ فروند  اف۱۶ خود به بلاک  ۵۰+ است.

امارات:این کشور ۸۰ فروند اف۱۶ ایی و اف بلوک ۶۰ سفارش  داده که همگی را  تحویل گرفته و به تازگی  ۴۰ فروند دیگر نیز سفارش داده است

مراکش: ۲۴ فروند اف۱۶ سی و دی بلوک ۵۲+ در خدمت دارد

پاکستان: این کشور  در دهه ۱۹۸۰ در پی اشغال افغانستان توسط شوروی دست به سفارش  ۴۰ فروند  اف۱۶ بلوک ۱۵ از امریکا زد  که البته تنها نیم از  انها را به دلیل تحریم های  امریکا بر سر برنامه اتمی خود دریافت  کرد. بعداز لغو تحریم ها  از سال ۲۰۰۰ به بعد این کشور  طی سه سری تعدادی   اف۱۶ بلوک ۵۲ و اف۱۶ دست دوم ای و بی ارتقاء یافته را دریافت کرد. همکنون این کشور ۷۶ فروند اف۱۶ شامل   ۴۰ فروند اف۱۶ ای و بی بلوک ۱۵،  ۱۴ فروند اف۱۶ بلوک ۱۵ بهسازی شده او سی یو ،۱۸ فروند اف۱۶ بلوک ۵۰ و ۵۲+ و ۱۳ فروند اف۱۶ ای و بی بلوک ۱۵ ای ام و بی ام  را در خدمت دارد

سنگاپور: این  کشور  ۷۴ فروند اف۱۶ سی و دی از بلوک های ۵۲ و ۵۲+ را دارد

کره جنوبی: کره جنوبی در دهه ۱۹۸۰ دست به دریافت ۳۶ فروند اف۱۶ سی و دی بلوک ۳۰ و ۳۲ را تحویل گرفت و دست به تولید تحت امتیاز  اف۱۶  با نام کی اف۱۶ در داخل کشور  زد  در مجموع به غیر از ۳۶ فروند نخست  این کشور    ۱۴۰ فروند اف۱۶ سی و دی بلوک ۵۲ و ۵۲ + را دریافت کرد  . این کشور در اف۱۶ خود را ارتقا داد و به جی پی س  ، موشک  سایندوندر  نسخه ایکس و راداری ای  پی جی ۶۹ وی۵ و وی ۷ تجهیز کرده است.

تایوان . این کشور   به صورت دست  دوم ۱۲۰ فروند اف۱۶ ای و ۳۰ فروند اف۱۶ بی از نوع بلوک ۱۵ را دریافت کرد . این نمونه بعدها به بلوک ۲۰ ارتقا یافتند. قرار است اف۱۶ این کشور به نسخه اف۱۶ وی  ارتقاء یابند  که شامل  رادار ارایه فازی فعال می شود

شیلی : این کشور  دست به سفارش ۱۰ فروند اف۱۶  بلوک  ۵۰ در سال ۲۰۰۰ زد ولی در سال ۲۰۰۹ نیز تعداد اف۱۶ ای ام  و بی ام دست دوم را از هلند دریافت  کرد. همینک  ۱۰ فروند اف۱۶ بلوک ۵۰ و ۳۸ فروند اف۱۶  ام و بی ان در خدمت دارد

ونروئلا :این کشور در سال  ۱۹۸۴  توانست  ۲۴ فروند اف۱۶ ای  و بی  بلوک ۱۵ را دریافت کند که همچنان ۲۱ فروند انها در خدمت است و انها را به موشک  های اسرائیلی  تجهیز  کرد

اف۱۶ جنگنده بی نظیری است دست کم ۴۰ سال است در خط تولید قرار دارد و همچنان نیز مشتریان بسیاری دارد. توان انجام هر نوع عملیات رادارد و میتواند به تنهایی تمام وظایف  یک نیروی هوایی را انجام دهد. اف۱۶ را باید یکی از برتری جنگنده های تاریخ دانست که که دست کم تا ۲۰ سال دیگز نیز در خط مقدم خواهد ماند

اف۱۶ ای نیروی هوایی ونزوئلا مسلح به موشک پینتون ۴ اسرائیلی

ترجمه:عبدالحمید تارخ

هسته اولیه هوانیروز در سال ۱۳۴۱ پایه‌گذاری گردید. در این سال ۱۰ نفر از افسران فنی و خلبانی از بین داوطلبان برگزیده و به منظور فراگیری و آموزش به ایالات متحده اعزام شدند. پس از آن تا سال ۱۳۴۲ به ترتیب هر ۴ ماه ۶ نفر برای آموزش اعزام می‌شدند.

در آغاز سال ۱۳۴۱ هواپیمایی نیروی زمینی شاهنشاهی ایران با شش فروند هواپیمای یک موتوره سسنا ۱۸۰(U-17)و شش خلبان در شهر اصفهان تشکیل شد. شمار وسایل پرندهٔ این نیرو تا سال ۱۳۴۵ به ۳۰ فروند رسید. پس از آن هوانیروز که یک گردان هوایی بود به یک گردان هواپیمایی و یک گروهان نگهداری تقسیم شد. تا اینکه در سال ۱۳۴۵ ۱۷ فروند هلیکوپتر H-۴۳ نیز به گردان افزوده و در سال ۱۳۴۸ گردان هواپیمایی به هنگ هواپیمایی که محل آن در اصفهان بود تبدیل شد. برای تکمیل و تجهیز آن شماری هلیکوپتر آگوستا- بل ۲۰۵ و بل ۲۰۶ به ایتالیا سفارش داده شد و همزمان با آن نیروهای مورد نیاز برای گذراندن دوره خلبانی و فنی به آن کشور اعزام شدند. در سال ۱۳۵۰ گروهی از مستشاران آمریکایی به ایران آمدند و پس از بازدید و ارزیابی مناطق گوناگون ایران از دیدگاه موقعیت جغرافیایی وسعت سرزمینی و شرایط اقلیمی تصمیم گرفته شد که هواپیمایی نیروی زمینی به سه گروه رزمی یک گروه پشتیبانی عمومی و یک مرکز آموزش خلبانی و فنی گسترش یابد.

در چارچوب اجرای این طرح ۲۰۲ فروند هلیکوپتر کبرا و بیش از ۳۰۰ فروند بل ۲۱۴ از کشور آمریکا خریداری شد. اندک اندک گروههای کرمانشاه مسجد سلیمان کرمان گروه پشتیبانی عمومی اصفهان و مرکز آموزش (پایگاه وطن پور) به ترتیب در شهرهای یاد شده پایه‌گذاری گردید.

پس از سال ۱۳۵۰ شمار بسیاری از متخصصان آمریکایی برای آموزشهای نخستین در مرکز آموزش اصفهان و در پایگاههای تکمیل شده همانند کرمانشاه مشغول به کار شدند و تصمیم گرفته شد که گروههای هوانیروز یاد شده به سرعت تشکیل و تا سال ۱۳۵۷ عملیاتی گردد ولی به علل گوناگون تاریخ پایان این طرح برای سال ۱۳۶۰ برنامه ریزی شده بود که با وقوع انقلاب اسلامی ایران به فراموشی سپرده شد(این بخش از ویکی پیدای فارسی گرفته شده است)

به غیر از هوانیروز  ارتش که همکنون بزرگترین دارنده بالگرد در کشور است نیروی دریایی و هوایی ارتش نیز دارای بالگرد می باشند. همچنین  سپاه پاسدران نیز از دهه ۱۳۷۰ شمسی اولین سری بالگردهای خود را که معمولا بالگردهای اسیب دیده ارتش در جنگ بود که توسط سپاه هزینه تعمیر  ان داده شد به خدمت گرفت و با خرید بالگرد از روسیه ناوگان  خود را تشکیل داد. در سال ۱۳۹۵ به دستور رهبر انقلاب ، هوانیروز سپاه نیز  با دریافت  بالگرد های نیروی هوا و فضای سپاه تشکیل شد

در این مقاله به بالگردهای  موجود در نیروی های مسلح جمهوری اسلامی  ایران خواهیم پرداخت .

یو اچ ۱: همکنون یو اچ۱ قدیمیترین  بالگرد ترابری موجود در کشور است. ایران بین سال های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۰  در مجموع ۲۵ فروند  بل ۲۰۵ (کد نظامی یو اچ۱ دی) را از اگوستای ایتالیا  دریافت کرد اگرچه گفته شده ایران تعدادی دست دوم نیز از امریکا دریافت کرد که حتی در ویتنام نیز جنگیده بودند . یو اچ۱ ساخت امریکا است ولی  نسخه تولید در اگوستای ایتالیا تحت امتیاز با نام AB-205 شناخته می شود . این بالگرد  تک موتوره که پر تولید ترین بالگرد نظامی غربی است وشهرت بسیار دارد و عملا ان را یکی از نمادهای جنگ ویتنام باید   داشت در بیش از ۸۰ کشور جهان به خدمت گرفته شد و با وجود اینکه از دهه ۱۹۸۰ دیگر تولید نمی شود  ولی همچنان یکی از پرتعداد ترین بالگردهای عملیاتی جهان است. این بالگرد  در دهه ۱۳۷۰ شمسی  به ارامی از خدمت هوانیروز ارتش خارج   شد. در واقع تعدادی در جنگ اسیب دید و  بعد طی برنامه با نام شباویز تعمیر و به یگان های دیگر چون هلال  احمر ، نیروی انتظامی و در برنامه های دیگری به سپاه تحویل داده شد. همکنون چند فروند همچنان باید در خدمت ارتش باقی مانده باشد.

بل۲۱۲: ایران در سال ۱۹۷۱ موفق به دریافت ۱۱ فروند بل۲۱۲ شد. این بالگرد در ان زمان بهترین بالگرد چند منظوره ساخت امریکا بود و ایران از ان در نیروی هوایی، زمینی  استفاده شد. در ادامه بین سال های  ۱۹۷۶ تا ۱۹۷۹ نیروی دریایی نیز ۲۰ فروند AB-212   از ایتالیا را برای عملیات  جستجو  و نجات دریافت کرد که برخی از انها مجهز به رادار جستجوی سطحی را سقف کابین و بودند و تعدادی نیز به سونار  فروبرنده AQS-13 برای کشف زیر دریایی  مجهز شدند. این بالگردها می توانست  موشک ضد تانک ای اس ۱۲  را که دارای  سیستم هدایت چشمی بود را در نقش ضد کشتی حمل کند. طی جنگ به دلیل  نبود قطعات  رادار جستجوی  سطحی این رادار ها حذف شد و موشک  ای اس ۱۲ هم کارایی بسیار کمی داشت و از این بالگردها حذف شد. امروزه  همچنان  حدود ۱۴ فروند بل ۲۱۲ در خدمت نیروی دریایی و ۲ تا فروند  در خدمت نیروی هوایی باقی مانده است و البته بل۲۱۲ در بخش های دیگیر  از جمله هلال است

بل ۲۱۲ نیروی هوایی

بل ۲۱۲ نیروی دریایی و موشک ای اس ۱۲

بل ۲۰۶: ایران همانند دو بالگرد قبلی بل۲۰۶ را نه از بل امریکا بلکه  از بل اگوستای ایتالیا دریافت کرد. اولین بار ایران نسخه نظامی بل ۲۰۶ را با نام OH-58A به میزان ۲۵ فروند  بین سالهای ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۰ دریافت کرد و ۱۴ فروند دیگر نیز در سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۶٫ این بالگرد در نقش ارتباطی، اموزشی  و دید بانی وارد خدمت شدند و حتی تعدادی مسلسل گاتیلینگ  مینیگان نیز برای مسلح کردن انها وارد ایران شد که در نهایت  معلوم  نشد  چه شدند… این بالگرد  در جنگ در نقش دیدبانی و اموزشی  خدمت کرد . همچنان در نقش اموزشی  در حال خدمت است . حدود ۲۰ فروند  از این بالگرد  در نیروی زمینی   وهوایی ارتش  و چند فروند در خدمت نیروی زمینی  و دریایی سپاه است. سپاه یک و یا دو فروند انها را برای حمل یک موشک  ضد کشتی نصر زیر بدنه ارتقا داده است

بل ۲۰۶ سپاه پاسدران

بل ۲۱۴

ایران در استفاده از بل ۲۰۵ متوجه شد با در نظر  منطقه بیابانی و نیم بیابانی ایران و دمای بالا  در  بسیاری از فصل ها  در این مناطق بل ۲۰۵ توان لازم را ندارد و نیاز به بالگردی پر توان تر بود از این رو  کمپانی  بل به سفارش ایران بالگرد بل ۲۱۴ را توسعه داد و  از انجای که قرار شد این بالگرد بعد از تحویل چند صد فروند نسخه ای از ان در داخل تولید شود و خط تولید نیز در اصفهان اماده شد و اصفهان نیز مرکز تعمیر و نگهداری ان شد،  به این بالگرد بل ۲۱۴ اصفهان گفتند

بل ۲۱۴بل ۲۱۴ دارای یک دستگاه موتور  Lycoming LTC4B-8D با توان  ۲۹۳۰ اسب بخار بود که در قیاس با موتور  Lycoming T53-L-11A  بالگرد یو اچ ۱با قدرت ۱۱۰۰ اسب بخار قدرت بسیار بیشتری داشت. این نسخه  دو متر بزرگتر بود و وزن ان در حالت خالی  حدود یک تن سنگینتر بود و می توانست  ۱۴ سرباز  و ۱٫۷ تن بار را حمل کند. ایران بین سال ۱۹۷۰ تا زمان انقلاب  در مجموع ۲۹۶ فروند BELL214A را برای نیروی زمینی  تحویل گرفت و در کنار ان و ۳۹ فروند بل ۲۱۴ سی   در نقش جستجو و نجات برای نیروی هوایی تحویل شد. ایران با دریافت این ناوگان بزرگ تبدیل به سومین  بزرگترین دارنده بالگرد در نیروی زمینی  بعد از امریکا و شوروی  شد(بود دیگه نیست). قرار شد ۴۰۰ فروند بالگرد بل ۲۱۴ از مدل A و نسخه دو موتوره پر توان تر بل ۲۱۴ اس تی  را تولید کند و تاسیسات ان در اصفهان توسط بل ساخته شد که ۸۰ درصد از کار پیش رفته که به انقلاب اسلامی برخورد کرد و برنامه رها شد

بل۲۱۴ همکنون پر تعداد ترین بالگرد موجود در ایران است  که توسط یگانهای نظامی و غیر نظامی بسیاری خدمت میکند.  در منابع  مختلف بین ۵۰ تا ۱۵۰ فروند بل ۲۱۴ در ایران(نیروی زمینی ارتش) همچنان در خدمت هستند که بدون هیچ ارتقا خاصی دست کم به شکل فراگیر همچنان در خدمت است

بل ۲۱۴ ارتش

بل ۲۱۴ سپاه پاسداران

سی اچ ۴۷ شینوک

شینوک  امروزه  پر توان ترین بالگرد  هوانیروز ارتش است. ایران در سال ۱۹۷۰ دست به سفارش  ۲۰ فروند  این بالگرد  را سفارش  داد که تا سال ۱۹۷۶ تحویل گرفت. ایران طی دو سری دیگر ۲۶ و ۲۲ فروند  دیگر  شینوک همگی از نسخه  سی را تحویل گرفت . سفارش  اخر که ۲۶ فروند ان تحویل شد شامل ۵۳ فروند بود که در جریان انقلاب لغو شد. ایران بزرگترین دارنده شینوک در جهان بعد از خود امریکا بود اگرچه  امروزه  این چنین نیست . نسخه تحویلی به ایران از نسخه سی است که امروزه احتمالا جز در ایران دیگر جای  خدمت  نمی کند  زیرا بعد از ان نسخه دی و اف ساخته شد و اکثر نسخه ها  سی به این دو مدل ارتقا یافتند که موتوری قویتر و توان بیشتری داشتند .شینوک در جریان جنگ ایران و عراق  خدمات بسیاری انجام داد  و بزرگترین بالگرد نیروی زمینی  بود که تاثیر بسیاری در روند جنگ نیز داشت . تعداد از در جنگ از دست  رفت و امروزه ایران  همچنان  حدود ۲۰ تا ۳۰ فروند شینوک  را به شکل عملیاتی در خدمت دارد. ارتقا خاصی روی شینوک  انجام نشده ویا رسما اعلام نشده و تنها در برخی تصاویر یک و  یا دو شینوک با یک سامانه  دید حرارتی زیر بدنه مشخص است. شایان به ذکر است که غیر سفارش  ۲۲ فروندی نسخت   که ساخت خود ورتول  امریکا بود ، ما بقی شینوک های توسط اگوستای ایتالیا ساخته شدند

AH-1J سی کبرا

ایران در دهه ۱۹۷۰ با افزایش توان زرهی خود برای مقابله با توان  زرهی عراق دست به خرید بالگرد کبرا از امریکا به عنوان اولین مشتری این بالگرد در جهان زد. نسخه که ایران خرید نسخه  دوموتوره دریای کبرا ملقب به سی کبرا بود. کبرا در دو نوع تک و دو موتوره تولید شد که نسخه تک موتوره برای نیروی زمین و نسخه دو موتوره برای نیروی دریایی ساخته شد.  ایران ۲۰۲  فروند سی کبرا را بین سالهای ۱۹۷۴ تا ۱۹۷۷ تحویل گرفت که ۶۲ فروند انها در دماغه دارای  پریسکوپ موشک تاو  بود و می توانست  موشک تاو نیز حمل کند ولی باقی فاقد  چنین توانی بودند. این بالگرد طی جنگ به ایران  خدمات بسیار زیادی کرد البته به دلیل  زره کمتر تلفات زیادی نیز داشت. ایران همچنان از این بالگرد بدون هیچ ارتقا خاصی روی اکثر ناوگان  بهره می برد . تعداد کمتر از ۱۵ فروند  طی برنامه ارتقاء با طوفان ۱ ارتقاء یافتند که شامل نصب شیشه ضد گلوله و ارتقا سامانه اونیک بود و طی برنامه ای با نام  طوفان ۲ چند  فروند نیز ارتقا در ناحیه سامانه اتش  و نصب سامانه نشان گذار لیزری  و دوربین دید حرارتی در دماغه به جای سایت  اتش  تاو شدند. برخی منابع گفته اند طوفان۱ شامل نصب پریسکوپ تاو در دماغه ،  تعویض شده برخی از انواع بدون تاو نیز بوده است. در نهایت  حدود ۵۰ تا ۷۰ فروند کبرا همچنان در خدمت هوانیروز  ارتش  است که حدود ۱۱  تا ۱۵ فروند نسخه طوفان۱ است. کبرا به شکل محدود در هوانیروز سپاه پاسدران نیز خدمت میکند

سی کبرای سپاه پاسداران

سی کبرا با موشک تاو متعلق به ارتش

طوفان ۲ سپاه پاسداران..

اس اچ-۳ سی کینگ

ایران در دهه ۱۹۷۰ با رشد توان دریایی خود فاقد یک بالگرد  تخصصی ضد زیر دریایی بود از این رو در ان زمان بهترین بالگرد ضد زیر دریایی را که شامل بالگرد سی کینگ ساخت سیکورسکی  امریکا بود را خریداری کرد. ایران در سال ۱۹۷۴ دست به سفارش ۲۰ فروند بالگرد سی اچ ۳ دی سی کینیگ نسخه تولیدی اگوستا را سفارش داد که حتی تا یک سال بعد از انقلاب نیز بخشی از ان تحویل  ایران شد . نسخه  دی نسخه ضد زیر دریایی این بالگرد بود ولی در ایران توان  حمل موشک ماوریک را داشت و تمامی انها  زیر بدنه دارای  یک رادار با توان جستجوی ۳۶۰ درجه را داشت  اگرچه به دلیل نبود  قطعات ان برخی از انها امروزه  این رادار را ندارند  . این بالگرد در ایران بیشتر در نقش گشت  دریایی و حمل نقل ترابری  مورد استفاده قرار گرفت .ایران بعدها دست به خرید ۲۵۵ فروند موشک  ضد کشتی اپتیکی  چینی تی  ال ۶  ضد که نسخه  چینی موشک سی کیلر۲ ایتالیایی است . ایران این نسخه را فجر دریا می خواند ولی مشخص نیست ایا ایران همه این تعداد را تحویل گرفت ویا خیر زیرا  از قرار چین بعد از تحویل  یک سوم انها تحت فشار امریکا برنامه را رها کرد. همچنان ده فروند از این بالگرد در خدمت نیروی دریایی ایران است که برای لجستیک  فرماندهان و تفنگدارن دریایی نیز استفاده می شود

سی اچ ۵۳ سی استالیون

تجربه نبرد سال ۱۹۷۳ یوم لکیپور و مین ریز  کانال سوئز باعث شد تا شاه ایران به دنبال یک بالگرد با توان مین روبی بروند و از این رو دست به سفارش شش فروند RH-53D سی استالیون زد. سی استالیون  در ایران  در نقش ترابری  نیز در نبرد با عراق  به خوبی استفاده شد و با  توان حمل حدود ۱۱ تن بار همکنون قدرتمند ترین بالگرد ایرانها است . ایران سه  فروند سی اچ۵۳ دیگر البته از نسخه از حمله امریکا در عملیات  پنچه عقاب در طبس به دست  اورد که یکی لوازم یدکی شد، یکی مدتی پرواز کرد ولی مدتها است زمینگیر است ویکی همچنان در خدمت است.ایران همچنان سه فروند به گفته منابع مختلف  از این بالگرد در خدمت دارد اگرچه سه فروند بدنه دیگر نیز دردسترس است که همچنان در خدمت نیروی دریایی  ایران است. این بالگرد تاکنون بزرگترین بالگرد تاریخ ایران بوده است

میل۱۷

میل۱۷ در دهه ۱۹۹۰ زمانی که سپاه پاسدران برای خود دنبال یک بالگرد جدید بود بر میگردد.ایران در سال ۱۹۹۸ اولین بار ۵ فروند بالگرد میل ۸ ام تی (میل۱۷) را دریافت کرد و طی سه  سال اینده ۴۲ فروند  دیگر از نوع میل ۱۷۱ اس اچ  را دریافت کرد  . میل ۱۷ که تنها توسط سپاه استفاده می شود میتوانند غلاف دو لول توپ۲۳ م م و راکت ۸۰ م م حمل کنند  و برخی نسخه های در خدمت نیروی دریایی سپاه مجهز به یک رادار زیر بدنه و موشک ضد کشتی نور شدند . در کنار سپاه نیروی انتظامی   هم تعداد محدودی میل۱۷ در خدمت دارد .همینک این بالگردها جوانترین بالگردهای نظامی کشور هستند

میل۱۷ نیروی انتظامی

میل ۱۷ نیروی دریایی سپاه

بالگرد شاهد۲۷۸: بالگرد طراحی شده در سپاه  پاسداران که در صنایع بالگرد سازی ایران هسا تولید شد. این بالگرد بر اساس  بل ۲۰۶ جت رنجر که پیش از انقلاب وارد ایران شده ساخته شده است و دارای  موتور  انگلیسی رولز ریس ۲۵۰ است که به صورت قاچاق وارد  ایران شد و دارای قدرت  ۴۲۰ اسب بخار است  . این موتور روی بل ۲۰۶ نیز نصب شده است. شاهد ۲۷۸ در دو مدل ساخته شده یکی نسخه غیر نظامی  سبک برای  گشت های غیر نظامی  و حتی نظامی غیر مسلح و نسخه مسلح با نام  OH-78   که دارای  دو بالچه در دو طرف است که میتواند غلاف مسلسل ۱۲٫۷ م م ویا لانچر ۷ تایی راکت هایدرا ۷۰ را حمل کند. یک نسخه با یک مسلسل متحرک ۱۲٫۷ م م زیر بدنه  و یک دوربین  زیر ان برای هدایت از درون کابین به عنوان مسلسل متحرک نیز دیده شده است . گفته شده کمتر از ۲۰ فروند از این بالگرد بیشتر تولید  نشده (در منابع غربی  هفت عدد  ذکر شده) برخی از منابع این بالگرد را دارای عدم تعادل کافی به دلیل عدم تنظیم درست مرکز ثقل بیان کرده اند. تنها در سپاه به خدمت رفته شده است

بالگرد شاهد ۲۸۵: بالگردی بر اساس شاهد ۲۷۸   در نقش تهاجمی سبک(دیدبان مسلح  با توان ببین و بکش) که دارای  یک کابین و یک خدمه است و  نسخه اولیه  که شاهدی ۲۸۵ A  خوانده میشد دارای  یک مسلسل ۷٫۶۲ م م ثابت در درون دماغه  و  دو لانچر ۷ لول راکت  ۷۰ م م هایدرا در دو طرف بدنه است  و از بدنه کامپوزین و به گفته روزنامه همشهری با قطعات روسی ساخته شده است. این نسخه چیزی شبیه به OH-58B است. نسخه دیگری که در نمایشکاه کیش به نمایش گذشته شده شاهد ۲۵۸ سی  نسخه تهاجمی دریایی مسلح  به  دو  به موشک ضد کشتی  کوثر با هدایت اپتیکی و  برد ۳۰ کیلومتر ویا هشت موشک لیزری هواپرتاب سدید ۱ .  شاهد ۲۸۵ نیز در سپاه طراحی شده ولی در هسا ساخته شده مشخص  نیست  چند فروند از  ان ساخته شد   ولی تنها در سپاه به خدمت گرفته شده است

وضعیت کلی

خوب ناوگان بالگردهای ما از جمله در ارتش وضعیتش از تمامی ناوگاهای دیگر از هواپیمای جنگی و ترابری تا تانک و ناو بدتر است زیرا عملا ارتش تمامی بالگردهایش متعلق به زمان حکومت پیشین و بیش از ۴۰ سال پیش است.هوانیروز ارتش که زمانی سومین هوانیروز  بزرگ جهان بود همکنون بسیار تحلیل رفته است زیرا طی هشت سال جنگ  تعداد زیادی  بالگرد از  دست داده بدون اینکه بالگردی تحویل بگیرد. البته هنوز از نظر کمیتی   جایگاه بسیار خوبی دارد ولی مشکل سن بالای  ناوگان و فناوری قدیمی است. برای نمونه هیچ کدام  از بالکردهای ارتش از کبرا تا بل ۲۱۴ و یا شینوک پرتاب کننده فلر و یا  جمینگ فروسرخ ندارند و عملا در برابر موشک های فروسرخ کاملا بی دفاع هستند (برایم جالب است که اصلا نصب پرتاب کنده فلر  کار سختی نیست ، اصلا سخت نیست و برای ما کاری راحت است چرا نصب نمی کنند واقعا نمی دانم)

همچنین این بالگردها فاقد دوربین دید  در شب و یا کابین هماهنگ با ان است ویا به شکل گسترده ندارند و کابین های  کاملا انالوگ و بدون سیستم کاملا دیجیتال  است …

در نهایت این ناوگان سن بالای دارد و نیاز به نوسازی دارد .. ایران چندین سال است از بالگرد ملی می گویند و سه سال می باشد  قرار است رو نمایی  شود  ولی   فعلا که خبری  نیست این بالگرد بر اساس بنرهای منتشر شده بسیار شبیه بالگرد بل ۲۱۴ اس تی است که قرار بود زمانی در ایران تولید شود. اگر این بالگرد تولید شود(نه اینکه رو نمایی  شود و تولید نشود ویا تنها تعداد کمی تولید شود) میتواند جایگزین بل ۲۱۴ شود  اگرچه به شخصه با وضعیت بودجه بعید میدانم زمانی  باز به استعداد سال ۵۷ برسیم ولی به هر حال اقدام بسیار مثبتی است.  البته بیاد دید  ایران چه موتوری روی این بالگرد سوار خواهد کرد و موتور را از کجا تهیه خواهد کرد زیرا موتور مهمترین بخش این بالگرد است .اگر قرار باشد از خارج تهیه کنیم بتوانیم از غرب  خرید کنیم (که دور از ذهن است) بهترین گزینه  برای ما ای ۱۰۹  اگوستای ایتالیا و یا بل ۴۱۲ است. بل۴۱۲ در ایران خدمت میکند برای نمونه تعداد در هلال  احمر و تعدادی نیز  در اشیانه  ریاست  جمهوری است. ابن بالگرد بسیار به بل ۲۱۴ نزدیک است از این رو برای ما با در نظر گرفتن توان تعمیراتی خانواده بل بهترین گزینه است و از طرفی ما سالها با اگوستا کار مریدم  گزینه دوم خرید از روسیه  است. بالگرد کاموف۶۰ یک بالگرد میان وزن است که بسیار بهتر از بلگرد بزرگی چون میل ۱۷ است. این بالگرد همکنون  در خود روسیه وضعیتش مشخص نیست زیرا روسها مدتی مشکلات تهیه موتور از خارج  را داشتند  و در نهایت دنبال  موتور داخلی رفتند. اگر بتوان ان را با موتور فرانسوی سفارش  داد (نسخه صادراتی موتور فرانسوی دارد)که خوب ولی نشد چاره ای جز سفارش  با موتور  روسی نیست

بل۴۱۲ اشیانه ریاست جمهوری

بالگرد ملی

در زمینه بالگرد تهاجمی میتوان یک ارتقاء  سنگین روی کبرا داد . اگر پروژه توفان ۲ فراگیر شود و این بالگردها ارتقا یابد  خوب است ولی نیاز  به تعمیرات اساسی در سازه نیز است زیرا سن بالگرد بالا است  ولی برای خرید از خارج میتوانیم  بالگردی مثل میل۳۵ خریداری  شود که هم توان لجستیکی  دارد و هم تهاجمی که برای ما هم مقرون به صرفه است ویا حتی نسخه تخصصی ای  چون میل ۲۸ خریداری کنیم اگرچه گزینه ای مانند اگوستا  ای ۱۲۹ ایتالیا  نیز است  که بسیار هم به کبرا نزدیک است(در دهه ۱۳۷۰ شمسی ایران مدتی دنبال خرید شینوک و بل ۴۱۲ و ای ۱۲۹ از ایتالیا رفت ولی با مخالفت امریکا روبرو شد)

البته ایران به دنبال طرحی با نام شاهد ۲۱۶ است که شباهت بسیار هم به کبرا دارد. البته  این طرح فعلا روی کاغذ است ولی اگر زمانی ایران بتواند این بالگرد را در داخل به تعداد مناسب نیز تولید کند ، نیاز خود را به بالگرد تهاجمی بر طرف کرده است

گزینه خرید از چین نیز موجود است ولی به نظر نسخه های روسی برای ما بهتر هستند زیرا دست  کم میل۱۷ را در کشور داریم اگر چه کاموف ۶۰ بهتر است

در نهایت ایران نیاز به حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ بالگرد ترابری در کلاس بل ۲۱۴، حدود ۵۰ تا ۷۰ بالگرد در کلاس کبرا و ۳۰ تا ۴۰ بالگرد در کلاس شینوک دارد ( دست کم)و حتی کمی کمتر که خرید  انها اگر از اگوستای ایتالیا  ممکن باشد که بسیار خوب نباشد باید به طرف  گزینه های روسی برویم

پاینده باد ایران

دهه نود شمسی یکی از درخشانترین ایام ظهور و رخ نمایی نسل های جدید و متفاوت پهپادهای ایرانی بوده که یکی از جدیدترین آنها، حماسه است. این پهپاد (پرنده هدایت پذیر از دور) که در سال 92 یعنی سال "حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی" رونمایی شد، نشان از ورود کشورمان به سطوح جدیدی از طراحی و ساخت پهپادها را داشت که البته پس از رونمایی رسمی از آن، کمتر به ویژگی ها و مشخصات آن پرداخته شد.

حماسه نیز مانند بسیاری از پهپادهای دیگر ایرانی از پیکربندی مرسوم دم یا همان Twin-boom استفاده کرده و بال های این پهپاد در بالای بدنه نصب شده اند تا فضای کافی زیر بال تا سطح زمین امکان نصب تسلیحات را به وجود آورد.