فابین راهبرد

در یکی از غافلگیرانه ترین عملیات های نیروهای مسلح پس از پایان جنگ تحمیلی، سپاه پاسداران در پاسخ به حمله تروریستی گروهک تکفیری داعش به تهران و شهادت جمعی از مردم بی گناه و بی دفاع کشورمان، مواضع این گروهک را در منطقه دیرالروز در شرق سوریه آماج حمله موشکی قرار داد.

اگرچه هنوز بسیاری شاخص ها و ویژگی های این عملیات مهم موشکی سپاه، ناشناخته است اما می توان برخی از جزییات مهم آن همچون نوع موشک به کار رفته را مورد بررسی و کنکاش قرار داد.

ضربت ذوالفقار سپاه بر کمر داعش

بر اساس تصاویر منتشر شده، موشک های مورد نظر بر خلاف موشکهای بالتسیک میان برد معمول سپاه مثل خانواده شهاب یا قیام که عمودی بعد از پرتاب به سمت بالا حرکت می کنند به صورت زاویه دار پرتاب شده اند. در عین حال بعد از شلیک با حجم سنگینی از دود نیز مواجه هستیم. این دود نشانگر استفاده از سوخت جامد در این موشک است و در عین حال پرتاب شدن با زاویه این موشک نشان دهنده این است که به احتمال بسیار بالا با یکی از اعضای خانواده مقتدر و دقیق فاتح رو به رو هستیم. اما کدام عضو؟

**برای مشاهده اندازه اصلی روی نقشه کلیک کنید**

فاصله حدودی محل پرتاب تا برخورد موشک های ایرانی در سوریه در حدود ۶۰۰ تا ۶۵۰ کیلومتر

بر اساس اعلام منابع مختلف، چیزی در حدود ۶۵۰ کیلومتر از محل پرتاب موشک های ایرانی در استان کرمانشاه تا هدف های منهدم شده در سوریه فاصله است که در این صورت تنها یک گزینه وجود دارد و آن هم موشک ذوالفقار است. اما ذوالفقار چگونه موشکی است؟

موشک ذوالفقار که در جریان رژه نیروهای مسلح  در ۳۱ شهریور ۱۳۹۵ رونمایی شد بر اساس اعلام فرمانده نیروی هوا فضای سپاه چیزی در حدود ۷۵۰ کیلومتر برد دارد.

این موشک در حقیقت آخرین عضو خانواده فاتح به حساب می آید. جمهوری اسلامی ایران از اوایل دهه ۱۳۸۰ شمسی با نسل اول موشک های فاتح ۱۱۰ صاحب موشکی بالستیک کوتاه بردی با برد حدود ۲۰۰ کیلومتر شد. در آغاز راه، دقت و جزییات فاتح ایرانی به مانند امروز نبود و در طول سالهای بعد، نسل های مختلفی از این موشک وارد خدمت شدند که هم برد این موشک را به ۳۰۰ کیلومتر رسانده، هم خطای آن را تقریبا صفر کرده و در سیستم پیشران آن از سوخت پیشرفته تری استفاده شد.

موشک فاتح ۱۱۰ در حال پرتاب

نسل چهارم موشک فاتح ۱۱۰ در شهریور ماه سال ۱۳۹۱ شمسی رونمایی و پس از حدود صرف یک دهه زمان جمهوری اسلامی ایران صاحب دقیق ترین موشک بالستیک خود شد. تصاویر پخش شده از تست این موشک در همان زمان جای هیچ شک و شبه ای را در نقطه زنی این موشک بر جای نگذاشت. موشک فاتح ۱۱۰ آنچنان در دقت و قدرت تخریب عمل کرده است که حتی موجبات تحسین کارشناس معروف صهیونیست نیز شده است.

یوزی رابین مدیر اسبق دفاع موشکی اسراییل می گوید: "ایرانی ها به خوبی در جریان تحولات در بحث دفاع موشکی، مخصوصا الان که این سامانه ها در منطقه خلیج فارس مستقر شده اند، هستند. آنها، فاتح ۱۱۰ را برای شکست دادن سامانه های دفاع موشکی ساخته اند."

مدیر اسبق برنامه دفاع موشکی اسراییل در عین حال یادآور شده است: من یک مهندس هستم و به عنوان یک مهندس باید بگویم که ایرانی ها در برنامه فاتح ۱۱۰ به خوبی کار کرده اند. آنها یک راکت ۶۱۰ میلی متر را انتخاب کرده و آنرا ارتقاء دادند. آنها به شیوه های گوناگون دقت این موشک را افزایش دادند و در حال حاضر نزدیک به ۵ الی ۶ مدل از این موشک وجود داشته و سر جنگی ۵۰۰ کیلویی دارد که می تواند یک بلوک شهری را نابود کند.

رابین اضافه کرده است: "مدل ضد اهداف زمینی این موشک با هدایت اینرسایی و جی پی اس ساخته شده است و یک سلاح نظامی است که برای حمله به شما (آمریکایی ها ) و متحدان و پایگاه های شما در منطقه ساخته شده است."

موشک خلیج فارس

اما متخصصان ایرانی به موشک های زمین به زمین اکتفا نکرده و با استفاده از پلتفرم فاتح ۱۱۰ ، موشک های ضد کشتی و ضد رادار بالستیکی را نیز توسعه دادند. موشک های خلیج فارس، هرمز ۱ و هرمز ۲ به عنوان سه موشک بالستیک ایرانی در نقش های ضد کشتی و ضد رادار همگی از الگو و ساختار طراحی موشک فاتح ۱۱۰ استفاده کرده و در بخش سامانه جستجوگر خود از رادارهای آشیانه یاب و یا جستجوگرهای اپتیکی بهره می برند.

این موشک ها به همراه خانواده فاتح همگی بر روی شاسی با توان تحرک بالا نصب شده اند که می تواند تحرک بالایی را برای این سامانه تامین کرده و بقاء پذیری آن در میدان نبرد را افزایش دهند.

موشک فاتح ۳۱۳

به صورت ظاهری و با نگاه به تصاویر این موشک می توان این گونه گفت که تغییر خیلی چشمگیری در ظاهر این موشک به نسبت فاتح ۳۱۳ ایجاد نشده است و به طور معمول، برای افزایش برد یک موشک به نسبت نمونه های قبلی - در حالی که اندازه و شکل ظاهری آن تغییر خاصی نکرده - به دو صورت می توان عمل کرد.

موشک ذوالفقار

موشک ذوالفقار

تصویر موشک شلیک شده به سمت سوریه توسط سپاه که به احتمال فراوان موشک ذوالفقار است

یکی از گزینه ها آن است که باید سر جنگی سبک تری بر روی آن نصب شود، یا اینکه بایستی از سیستم سوخت یا پیشران جدیدی برای این موشک استفاده کرد. به نظر می رسد صرف کم کردن سر جنگی، چنین توانمندی را به یک موشک نخواهد داد که از بردی در حدود ۳۰۰ کیلومتر در نمونه های فاتح ۱۱۰، به بردی در حدود ۷۵۰ کیلومتر برسد لذا، قطعا باید گزینه دستیابی عملیاتی نیروهای مسلح کشورمان به سیستم پیشرانه و سوختی که با همان ابعاد موشک های گذشته، می تواند بردی در حدود ۲ برابر را فراهم کند، یک اتفاق خاص و مهم است.

در پایان باید گفت به احتمال بسیار بالا حداقل تصاویر منتشر شده از شلیک موشک از استان کرمانشاه متعلق به پرتاب موشک های ذوالفقار به سمت تروریست های داعشی است. جمهوری اسلامی ایران با این حرکت رسما بعد از پایان جنگ تحمیلی در معدود اتفاقات عملیاتی برای خارج از مرزها، دست به ذخایر موشکی خود برده و تعدادی از موشک های تاکتیکی با دقت بالای خود را به سمت اهداف مورد نظر شلیک کرد. مشخصا انتخاب سلاح با دقتی خاص برای این عملیات صورت گرفته است تا از هر گونه آسیب به غیرنظامیان یا نیروهای ارتش سوریه که در بخش هایی از این منطقه محاصره هستند جلوگیری شود.

از سوی دیگر، غافلگیری حرکت انجام شده به حدی است که بر خلاف شلیک موشک های کروز آمریکا به سوریه که ارتش سوریه با اطلاع از آن، عمده تجهیزات خود را از پایگاه مورد حمله خارج کرد، این شلیک ها (که گفته می شود ۶ فروند بوده) بدون اطلاع تمامی حساسه ها و رصد های دشمنان فرامنطقه ای در حوالی مرزهای ایران صورت گرفته و عنصر "غافلگیری" را در اوج خود به نمایش گذاشته است.

متن زیر به قلم «ران بن ییشای»Ron Ben-yishai، تحلیل گر پیشکسوت امنیتی و نظامی روزنامه یدیعوت آخارونوت است که در وبسایت انگلیسی زبان این روزنامه «ynetnews.com» منتشر شد.

با شلیک موشک های سطح به سطح با برد ۷۰۰ کیلومتر به سوریه، ایران هم انتقام حملات تروریستی در تهران را گرفت و هم شان و اعتبار یک قدرت نظامی، منطقه ای و حتی جهانی را به دست اورد. این باید نه تنها زنگ هشدار را برای اسراییل، که برای کشورهای خلیج فارس و ایالات متحده هم به صدا در بیاورد.

حمله ایران به سوریه در شامگاه یکشنبه، زنگ خطر را نه فقط برای اسراییل، که برای کشورهای خلیج فارس و حتی ایالات متحده به صدا درآورد. حمله موشکی، علامت تشدید نقش‌آفرینی ایران در سوریه است، و اگر موشک ها-۶۰۰کیلومتر آن سوتر- به هدف خورده اند، این یعنی ایران ابزارهای دیگری برای مقابله با اسراییل، به جز به کارگیری حزب الله، در اختیار دارد.

ایران با این حمله موشکی سعی کرد چند هدف را محقّق کند. هدف اصلی، بهبود وجهه رژیم ایران بعد از ضربه حملات تروریستی علیه نمادهای ایرانی ها در تهران بود که به کشته شدن ۱۷ نفر و زخمی شدن ۵۰ نفر منجر شد.

حملات تهران می توانست حس امنیت شهروندان و تصویر غیرقابل تخریب رژیم جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران را خدشه دار کند. بنا براین، پاسخ ایرانی ها پیچیده، مستمر و شامل سطوح مختلف است.....

ایران به دنبال ضربه زدن به خود داعش بود؛ حمله موشک های سطح به سطح که کشته شدن جنگجویان داعش را در دژهای اصلی آن به دنبال داشت و این واقعیت را به آن ها نشان می داد که از برد سلاح های ایرانی گریزی ندارند. این ضربه به تاسیسات داعش در شهرهای سوری دیرالزور و پالمیرا، به دولت سوریه و روس ها هم کمک می کند.

سوری‌ها، روس ها و ایرانی ها در اتحاد با هم قصد بازپس گیری پالمیرا، دیرالزور و مناطق اطراف را برای چندمین بار دارند. این دو شهر و تاسیسات نظامی اطراف آن ها تاکنون چندین بار دست به دست شده اند و اکنون عملیات مشترک نیروهای سوری-روسی  برای این دو شهر در جریان است.

علاوه بر این، اثبات توانایی هدف گرفتن دقیق و شلیک موشک در فواصل ۶۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتری، یک نمایش قدرت برای ایران است و هدف اصلی ان کسب وجهه و بازدارندگی یک قدرت نظامی، منطقه ای یا حتی جهانی است. تاکنون این تنها ایالات متحده و روسیه بودند که در خاورمیانه موشک های دقیق در این فواصل شلیک کرده اند.

ایرانی ها می گویند که ۶ موشک با برد حداکثر ۷۰۰ کیلومتری شلیک کرده اند و نتیجه را «موفق» گرچه همچنان آن را یک پاسخ «محدود» خوانده اند. ما هنوز اطلاع نداریم که موشک های مورد استفاده ایران کروز یا بالیستیک بوده اند. موشک های بالیستیک نه تنها سرجنگی بزرگ با قابلیت حمل صدها کیلوگرم مواد منفجره دارند، که از مکانیزم هدف زنی دقیق هم برخوردار هستند.

ما همچنین سطح دقت موشک ها را هم  نمی دانیم. ایران احتمالا انواع مختلفی از هر دو نوع بالیستیک و کروز را شلیک کرده تا از این فرصت برای آزمایش دقت و قابلیت اتکاء تسلیحات دوربرد خود حداکثر بهره را ببرد. تا زمانی که ایران نتایج این آزمایش را نداند، نوع موشک های به کاررفته و همچنین دقت و میزان کُشندگی آن ها را فاش نمی کند.

همه‌ی این اطلاعات با دغدغه و علاقه مندی بالا در اسراییل دنبال می شود، چون هر کسی که قادر به زدن اهداف در شرق و شمال شرق سوریه از کرمانشاه و کردستان در غرب و شمال غرب ایران باشد، می تواند همان موشک ها را برای زدن ارتفاعات جولان و سایر نقاط در اسراییل هم به کار بگیرد.

این حرف نهایی ایران(در زمینه برد موشک) نبود و ان ها کتمان نمی کنند که موشک های شهاب-۳ با برد تا ۱۴۰۰ کیلومتر در اختیار دارند. به علاوه موشک های بالای ۲۰۰۰ کیلومتر هم هستند که البته دقت آن ها پایین است.

این واقعیت هم اکنون عیان شده که ایران موشک های کروز ساخت خود را دارد، ولی تاکنون عملکرد آن ها را مخفی نگه داشته است. بنا بر این، حمله موشکی ایران به اهداف داعش در شرق سوریه، موضوعی است که اسراییل باید در سطح دیپلماتیک هم پیگیر آن باشد، به عنوان بخشی از کارزار مشترک اسراییل با کمک دولت ترامپ برای متوقف کردن برنامه موشکی ایران.

به همین دلیل، این حمله باید هشداری برای کشورهای عرب خلیج فارس هم باشد که بخشی از اردوگاه کشورهای سنّی میانه رو و متحد آمریکا هستند. میادین نفتی و تاسیسات نظامی آن ها در ۴۰۰ کیلومتری قلمرو ایران است و از این رو آسیب پذیر هستند. آمریکا هم باید نگران باشد، چرا که پایگاه های هوایی، دریایی و فرماندهی آن در قطر و بحرین، در محدوده برد موشک های ایران هستند.

مراودات سالهای اخیر نیروی دریایی کشورمان با قدرت های بزرگ دریایی جهان، باعث شده تا هر از چند گاهی، یا یگانهای رزمی جمهوری اسلامی ایران عازم بنادر مهم جهان شوند یا شناورهای آنها، چند روزی را مهمان نیروی دریایی ایران باشند و علاوه بر دید و بازدیدهای مرسوم، بعضا رزمایش های تخصصی نیز به اجرا گذاشته شود که تاثیر بسزایی در افزایش اعتماد به نفس افسران جوان و بالا رفتن تجارب فرماندهان خواهد داشت.

در ادامه این مسیر رو به رشد، صبح روز پنج شنبه یک ناوگروه چینی در منطقه یکم نیروی دریایی ارتش در بندرعباس پهلو گرفت که این ناو گروه شامل دو ناو جنگی و یک شناور پشتیبانی است. در این ناو گروه یک فروند ناوشکن از کلاس تایپ ۰۵۲ سی ، یک ناو محافظ از کلاس تایپ ۰۵۴ آ و یک کشتی تدارکاتی از کلاس تایپ ۹۰۳ حضور دارند که با توجه به اهمیت این حضور و نوع شناورهای حاضر در این ماموریت، با آنها آشنا خواهیم شد.

ناوشکن  ؛ پنهانکار و پر قدرتChangchun

شناور قدرتمند این گروه رزمی ناوشکن Changchun از خانواده ناوشکن های کلاس Type ۰۵۲Cاست که از جمله نیرومندترین شناورهای نیروی دریایی چین به حساب می آید. از جهات بسیاری این ناوشکن پنهان کار چینی، یک گام بلند در توانایی های دریایی این کشور به حساب می آید. 

بکارگیری ۴ رادار آرایه فازی فعال برای پوشش ۳۶۰ درجه به همراه استفاده از موشک های ضد هوایی برد بلند HHQ-۹ (مدل دریایی موشک ( HQ-۹ که در حقیقت مهندسی معکوس چین از سامانه قوی و مشهور اس ۳۰۰ روسی است، برای اولین بار توانایی دفاع هوایی برد بلند حتی بر علیه موشک های بالستیک را به این مدل از شناورهای چینی اعطاء می کند.

ناوشکن Changchun با شماره بدنه ۱۵۰ به تاریخ ۳۱ ژانویه ۲۰۱۳ میلادی وارد خدمت ناوگان دریای شرق ارتش چین شده و از جمله شناورهای جدیدالورود به ناوگان قدرتمند دریایی چین محسوب می شود . ناوشکن های این کلاس با وزنی در حدود ۷ هزار تن ، طول ۱۵۵ متر و عرض ۱۷ متر با ماموریت اصلی دفاع هوایی از ناوگان نیروی دریایی ارتش چین طراحی و ساخته شده است. قلب این ناوشکن پیشرفته چینی رادارهای آرایه فازی Type ۳۴۸ است که بنا بر برخی از اطلاعات در باند اس فعالیت کرده و دارای بردی در حدود ۴۵۰ کیلومتر است.

یک رادار برد بلند دو بعدی به همراه دو رادار کنترل آتش برای موشک های ضد کشتی و توپهای دفاع نزدیک این سامانه دیگر رادارهای نصب شده بر روی این شناورها هستند.

بخش اصلی تسلیحاتی ناوشکن های این کلاس ۴۸ فروند موشک سطح به هوای  HHQ-۹ با برد ۲۰۰ و ارتفاع درگیری ۳۰ کیلومتر است که توان درگیری با اهداف پرنده و حتی موشکهای بالستیک را نیز دارا می باشد. سلاح اصلی این موشک در نقش ضد کشتی ۸ فروند موشک YJ-۶۲ با برد ۲۸۰ کیلومتر و سرجنگی ۳۰۰ کیلوگرمی با قابلیت ثانویه حمله به اهداف زمینی است.

یک قبضه توپ ۱۰۰ میلی متری به همراه دو سامانه دفاع نزدیک Type ۷۳۰ نیز بخش دیگری از تسلیحات این ناوشکن را تشکیل می دهد. در بخش جنگ ضد زیردریایی این ناوشکن به سامانه سونار فعال و غیر فعال SJD-۸/۹ ساخت چین به همراه ۶ پرتابگر اژدر مجهز است. راکت اندازهای ضد زیردریایی نیز بر روی این ناوشکن نصب شده است و این شناور قابلیت حمل یک فروند بالگرد روسی کاموف ۲۷ روسی و یا Z-۹C ساخت چین را دارد. 

بخش پیشران این ناوشکن شامل دو پیشران توربین گازی هرکدام به قدرت ۲۴ مگاوات و دو موتور دیزل هر کدام به قدرت ۵ مگاوات است که سرعتی در حدود ۵۵ کیلومتر در ساعت را برای این ناو فراهم می کند. برد این ناوشکن نیز در حدود ۸۷۰۰ کیلومتر است . ناوشکن های Type ۰۵۲C دارای ۲۸۰ نفر خدمه بوده و تاکنون ۶ فروند از آنها ساخته شده و هر ۶ فروند آنها وارد خدمت شده اند.

ناو  و خط تولید به معنای واقعی انبوهJin Zhou

این شناور چینی از ناوهای محافظ کلاس تایپ ۰۵۴ آ است که در سالهای اخیر تعداد بسیار زیادی از آن توسط نیروی دریایی چین ساخته شده است. این ناوهای ۴ هزار تنی با طول ۱۳۴ و عرض ۱۶ متر به ۴ موتور ترکیبی دیزلی مجهز بوده و می توانند با سرعت ۵۰ کیلومتر در ساعت مسافتی در حدود ۱۴۸۰۰ کیلومتر را طی کند. این ناوها از ۱۶۵ نفر خدمه بهره می برند. 

ناوهای محافظ کلاس ۰۵۴A به مجموعه ای از رادارهای ساخت چین مثل رادار جستجو گر سه بعدی تایپ ۳۸۲، رادار هدف یاب ماوراء افق تایپ ۳۴۴ و یا رادارهای کنترل آتش موشک های سطح به هوا و سطح به سطح مجهز است. سامانه ارتباط ماهواره ای در باند Ku، گیرنده هشدار راداری و سامانه جمع آوری سیگنالهای الکترونیکی که همه ساخت چین است از دیگر سامانه های الکترونیکی این ناو به حساب می آید.

در بخش تسلیحات این شناور چینی به ۳۲ موشک سطح به هوای HQ-۱۶ و ۸ فروند موشک سطح به سطح کروز C-۸۰۳ با قابلیت حمله به اهداف در روی سطح آب و خشکی مسلح شده است. موشک های HQ-۱۶ این شناور نیز به مانند سایر شناورهای معرفی شده در این گزارش از پرتابگرهای عمودی شلیک می شوند. پرتابگرهای عمودی شناورهای کلاس ۰۵۴A نیز ساخت کشور چین است. 

یک توپ ۷۶ میلی متری و دو توپ ۷ لول ۳۰ میلی متری به همراه اژدرهای ۳۲۴ میلی متری و راکت های ضد زیردریایی تسلیحات این ناومحافظ چینی را تشکیل می دهند. این ناو همچنین توان حمل یک فروند بالگرد مثل کاموف ۲۸ یا Z-۹C را دارا می باشد.

ناو پشتیبانی  و تولد ۱۱ سپتامبریChao Hu

این ناو پشتیبانی از کلاس شناورهای پشتیبانی تایپ ۹۰۳ است و وظیفه آن رساندن تدارکات لازم به شناورهای جنگی در طول ماموریت در دریا است. شناور Chao Hu به تاریخ ۱۱ سپتامبر  ۲۰۱۳ میلادی وارد خدمت ارتش چین شده است. این شناور ۲۳۴۰۰ تن وزن داشته و طول آن ۱۷۸۸ متر است. این شناور از دو موتور دیزل هر کدام به توان ۲۴ هزار اسب بخار نیرو می گیرد و می تواند با سرعت ۳۷ کیلومتر در ساعت حرکت کند.

این شناور توان حمل ۱۰۵۰۰ تن سوخت، ۲۵۰ تن آب شیرین و ۶۸۰ تن از سایر موارد مورد نیاز شناورهای عملیاتی را حمل می کند. برد این شناور ها ۱۲۰۵۰ کیلومتر با سرعت ۲۵۵ کیلومتر در ساعت است. تعداد خدمه این شناور ۱۳۰ نفر است و توان حمل ۱ بالگرد را داشته و به ۴۴ توپ ۳۷ میلی متری نیز مجهز شده است. نیروی دریایی ارتش چین در مجموع ۸ فروند از این شناورها در اختیار دارد.

 

استفاده از هواپیماهای سبک ملخی در نقش ضد شورش و پشتیبانی نزدیک هوایی، چند سالی است که رونق خاصی به خود گرفته و بالتبع منطقه غرب آسیا نیز به دلیل تلاش دولت های غربی برای ناامن سازی آن از جمله مناطقی است که این نوع هواپیماها در آن مشتری های خاصی دارند؛ از هواپیماهای ساخته شده برای امور کشاورزی و سمپاشی گرفته تا هواپیماهای آموزش خلبانی از جمله پرنده هایی هستند که در این زمینه کاربرد دارند و سرمایه گذاری خاصی نیز روی آنها می شود. نکته بسیار مهم درباره این هواپیماها آن است که در سالهای اخیر، شاهد انتقال آنها به کاربرانی غیر از کشورهای خریدار و ایضا بازیگران غیر دولتی یعنی تروریستی - شبه نظامی خصوصا در منطقه خاورمیانه هستیم.

این ماجرا از تلاش های رسمی و غیررسمی دولت و ارتش امارات متحده عربی آغاز و دامنه آن به یمن، اردن و لیبی هم کشیده شده است و در حال حاضر نیز ارتش سعودی به دنبال هواپیمای جدیدی در این بخش است که در این مطلب، نگاهی به وضعیت این هواپیماها در منطقه و امکان سوء استفاده از آنها خواهیم داشت.

چرا توربوپراپ های مسلح؟

سوالی که شاید در مرحله اول برای بسیاری کاربران پیش بیاید این است که علت استفاده از این گونه هواپیماها چیست و چگونه می توان به راحتی آنها را به کاربران دیگر انتقال داد؟ باید گفت در این میان چندین فاکتور دخیل هستند که قیمت ارزان، سادگی کاربری و آموزش، عدم نیاز به زیرساخت های خاص برای نگهداری و در عین حال توان حمل مقدار قابل توجهی از مهمات هدایت شونده از جمله مزایای مشخص این پرنده ها به حساب می آیند.

از طرف دیگر در بسیاری از مناطقی که این هواپیما در آنها استفاده می شود، عمدتا خبری از حضور یک نیروی هوایی یا پدافند هوایی خاص و مناسب نیست و عملا گروه های شبه نظامی برای کنترل کشور یا منطقه مورد نظر با هم درگیر هستند و حالا با اضافه شدن این هواپیماها، طرف دارنده آن، مسلما دارای دست برتر سنگینی در هر نبرد خواهد بود.

AT-802U؛ از سمپاشی مزارع کشاوزی تا عملیات ضد شورش

یکی از مشهورترین پرنده های مورد استفاده در این بخش، هواپیمای AT-802 ملقب به "ایرتراکتور" است در ابتدا به عنوان یک هواپیمای سمپاش برای استفاده در امور کشاورزی مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به افزایش درخواست ها برای یک هواپیمای سبک ضد شورش، مدلAT-802U این هواپیما با قابلیت حمل محموله تسلیحاتی به وزن 4100 کیلوگرم معرفی شد.

هواپیمای AT-802، پهپاد و بالگردهای اماراتی در لیبی  

در این مدل، بدنه تقویت و از شیشه های ضد گلوله استفاده شده است. همچنین دو قبضه مسلسل سه لوله GAU-19 ، هشت فروند موشک هلفایر یک یا دو بمب هدایت لیزری و راکتهای 2.755 اینچی، تسلیحاتی هستند که این هواپیما قابلیت حمل آن را دارد. آمریکا از اینگونه مسلح در عملیاتهای ضد قاچاقچیان مواد مخدر در آمریکایی جنوبی نیز استفاده کرده است.

 

AT-802U  نیروی هوایی امارات متحده عربی

این هواپیما از یک موتور توربوپراپ به قدرت 1600 اسب بخار بهره برده و می تواند با سرعت 370 کیلومتر بر ساعت پرواز کند. برد این هواپیما 2900 کیلومتر و ارتفاع پروازی آن 7 کیلومتر است.

هواپیمای AT-802 در اختیار ارتش اردن

امارات متحده عربی از جمله کاربران این هواپیما به شمار می رود و اولین بار در سال 2015 میلادی تصاویری از حضور این هواپیما در لیبی منتشر شد. در ادامه مشخص شد که اماراتی ها پهپادهای شناسایی و مسلح را نیز در لیبی مستقر کرده اند .بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط Intelligence Online خلبانان این هواپیماها عمدتا مزدوران آمریکایی هستند که توسط  اریک پرنس "بنیانگذار شرکت بلک واتر" اجیر شده اند و اکنون در خدمت ارتش غیررسمی امارات متحده قرار دارند.

در عین حال، لیبی تنها جایی نیست که ایرتراکتورهای اماراتی به عملیات می پردازند. تعدادی از این هواپیماهای به ارتش اردن تحویل داده شده و تعدادی از آنها نیز در اختیار عوامل دولت سابق یمن که اکنون فراری و مزدور ارتش سعودی محسوب می شود، قرار گرفته است تا از عملیات آنها بر ضد مردم یمن استفاده شود.

تصویر ماهواره ای از حضور هواپیماهای AT-802 در پایگاه هوایی در استان جیزان عربستان در جریان عملیات بر علیه یمن در مارس 2016 میلادی

ارتش سعودی به دنبال چیست؟

اخیرا بخشهایی دیگر از مفاد قرارداد سنگین نظامی بین عربستان سعودی و آمریکا منتشر شده که بندی از آن مربوط به این نوع هواپیماهاست. بر اساس اطلاعات منتشر شده قرار است عربستان سعودی 2 میلیارد دلار برای خرید تعداد و نوع نامشخصی از هواپیمای پشتیبانی نزدیک سبک هزینه کند. کارشناسان اعتقاد دارند که عربستان سعودی منتظر نتیجه اعلام نتیجه مطالعات نیروی هوایی آمریکا در همین زمینه است چراکه آمریکا نیز به دنبال به خدمت گیری 300 فروند از این گونه از هواپیماها است.

بر اساس اعلام رسانه ها خود نیروی هوایی آمریکا در حقیقت به دنبال انتخاب بین دو هواپیمای A-29 سوپر توکانو و AT-6 Wolverine  است.  هواپیمای سوپر توکانو ساخت شرکت امبرائر برزیل بوده و در حقیقت نمونه پیشرفته تر هواپیمای توکانو می باشد .این هواپیما به عنوان نمونه پیشرفته تر هواپیما EMB-312 Tucano ساخته شده و برای ماموریتهایی مثل آموزش خلبانی، گشت مرزی و عملیات ضد شورشی به کار می رود. این هواپیما از لحاظ سامانه های الکترونیکی بسیار پیشرفته بوده و می توان سطح سامانه های ایویونیک آن را در حد جنگنده های نسل 4 الی 4.5 قلمداد کرد.

سوپر توکانو می تواند مانورهایی تا حد +7 الی -3.5 جی را به انجام برساند و با سرعت بیشینه 590 کیلومتر در ساعت پرواز کند. سقف پروازی آن 10 کیلومتر و شعاع رزمی آن 550 کیلومتر است.این هواپیما از یک موتور توربوپراپ به قدرت 1600 اسب بخار نیرو می گیرد .این هواپیما به سامانه هایی مثل مسافت سنج لیزری، نمایشگرهای صفحه تخت کریستال مایع در درون کابین، سامانه مکان یابی جی پی اس و لینک انتقال داده مجهز است. در بخش تسلیحات سوپر توکانو به دو قبضه مسلسل 12.7 میلی متری در درون بدنه مجهز است و می توان انواع مسلسل های 7.62 و 12.7 میلی متری و یا توپ 20 میلی متری را در زیر بدنه حمل کند.

هواپیمای سوپرتوکانو

موشک هوا به سطح ماوریک، بمب هدایت لیزری Paveway II ، راکتهای هوا به سطح 70 میلی متری به همراه موشک های هوا به هوای فروسرخ مثل سری AIM-9 از جمله تسلیحات قابل حمل توسط این هواپیما می باشد .سوپر توکانو تاکنون به 10 کشور مثل شیلی، کلمبیا، افغانستان، اندونزی و سنگال صادر شده است. این هواپیما به شکل وسیعی توسط نیروی هوایی کلمبیا بر ضد قاچاقچیان مواد مخدر و همچنین جدایی طلبان "فارک" به کار رفته است.

هواپیمای AT-6 Wolverine  نیز گونه مسلح شده از هواپیمای آموزشی T-6 Texan II ساخت شرکت آمریکایی Beechcraft است. این هواپیما برای عملیات های ضد شورش و پشتیبانی نزدیک هوایی مجهز شده است. این هواپیما در نمونه مسلح خود از یک دستگاه موتور PT6-68D ساخت کانادا به قدرت 1600 اسب بخار نیرو می گیرد و که نسبت به نمونه اصلی 5000 اسب بخار به توان آن افزوده شده است. از دیگر تغییرات نسبت به گونه آموزشی می توان به تقویت سازه هواپیما، نصب سامانه های الکترواپتیکی و همچنین افزوده شدن توان انتقال داده اشاره کرد.سرعت این هواپیما در حدود 580 الی 600 کیلومتر بر ساعت بوده و توان حمل مخازن سوخت اضافی را نیز دارد.

هواپیمای AT-6 Wolverine  

انواع سامانه های هدف گیری الکترواپتیک با توجه به سفارش مشتری بر روی این پرنده امکان نصب دارد. در بخش تسلیحات ترکیبی از مسلسل های 12.7 میلی متری یا توپ 20 میلی متری در شکل پاد، موشک های هوا به سطح هلفایر، راکت های هدایت لیزری یا غیر هدایت شونده از سری هایدرا و بمب های هدایت لیزری تا وزن 1864 کیلوگرم توسط این هواپیما قابل حمل است.

با توجه به گسترش خرید چنین هواپیماهای سبکی توسط نیروهای مسلح برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس، به نظر می رسد آنها کم کم و بدون برانگیختن حساسیت سایر کشورهای منطقه یا نیروهای مسلح حاضر در این محدوده، به دنبال ایجاد اسکادران های هواپیماهای سبک ملخی اما با تجهیزات مناسب رزمی هستند که منتقل کردن آن به گروهک های شبه نظامی و تروریست هایی که در کشورهای ناآرام منطقه همانند لیبی مشغول فعالیت هستند، علاوه بر آنکه توان رزمی قابل توجهی به این گروهک ها می دهد، امکان رصد کشور مجهز کننده و خریدار این هواپیماها را تا حد زیادی سخت می کند.

در این حالت، تروریست های مذکور که حتی از توان فنی و تجهیزاتی شرکت های تروریستی مانند بلک واتر نیز بهره مند هستند، بدون دغدغه های یک نیروی هوایی کلاسیک مانند داشتن فرودگاه و باند نظامی مناسب، امکان برنامه ریزی حملات هوایی متعدد را در مناطق فاقد پدافند مناسب پیدا خواهند کرد و شناسایی اینکه چه گروه و مجموعه ای این هواپیما را خریده یا در اختیار آنها قرار داده، بر خلاف جنگنده های حاضر در نیروهای هوایی کشورها، برای دیگران بسیار سخت خواهد بود.

اگرچه چنین تهدیداتی برای مرزها و منافع جمهوری اسلامی ایران که از ساختار و تجهیزات مناسب پدافندی برخوردار است، فعلا فاقد حساسیت لازم و برنامه ریزی خاص است اما گسترش چنین نیروهای هوایی مزدوری در اطراف ایران همانند افغانستان، می تواند تاثیری را بر توانمندی های اشرار و تروریست های علاقمند به ضربه زدن به نظام جمهوری اسلامی ایران داشته باشد که باید پیش از عملی شدن، آنرا شناخت و جلویش را گرفت. بخصوص آنکه خرید این هواپیماها، حساسیت رسانه ای و سیاسی همانند جنگنده نداشته و ممکن است برای برخی دولتمردان و مسئولان کشورمان، اقدامی غیرنظامی از سوی برخی دولتهای حاشیه خلیج فارس محسوب شود.

طی روزهای اخیر، انتشار فیلمی از عملیات یک پرنده سبک متعلق به یگانهای ویژه سپاه پاسداران، مورد توجه کاربران شبکه های اجتماعی و رسانه های فضای مجازی قرار گرفته و بحث های فراوانی در خصوص فواید یا بی ثمر بودن استفاده از چنین هواگردهایی مطرح شده است. با توجه به همین مباحث مطرح شده در خصوص "جایروکوپتر" ها، آشنایی بیشتر با این وسیله پروازی سبک که از نظر ساختار طراحی، چیزی بین هواپیما و هلی کوپتر محسوب می شود، خالی از لطف نخواهد بود. سابقه طراحی و ساخت جایروکوپتر به حدود یک صد سال پیش برمی گردد. اولین جایروکوپتر را یک مهندس اسپانیایی به نام «خوآن دلاسیروا» ساخت و در نهم ژانویه ۱۹۲۳ در فرودگاهی در مادرید اولین پرواز موفقیت آمیز آن انجام شد.

جایروکوپتر انگلیسی مورد استفاده در جنگ جهانی دوم

جایروکوپترها در ادامه به رشد و تکامل خود ادامه داده و در جنگ جهانی دوم بطور رسمی پایشان به میدان نبردهای نظامی باز شد. آلمانی‌ها با مدل Focke-Achgelis Fa ۳۳۰  در استفاده از این جنگ افزار جدید پیشگام بودند و انگلیس از جایروکوپتری به نام Avro Rota Mk ۱ Cierva Autogiro C۳۰ A در جنگ جهانی دوم استفاده می کرد.

استفاده های نظامی و امنیتی از جایروکوپتر

جایروکوپتر با وجود زمان زیادی که از طراحی و ساخت نمونه های اولیه آن گذشته است، برای چند دهه به فراموشی سپرده شدند و تنوع و سرعت طراحی و ساخت انواع بالگردها و سایر وسایل پرنده با سرنشین و پهپاد، آنها را از دایره توجه و استفاده یگانهای نظامی و غیرنظامی خارج کرده بود اما به علت پتانسیل های بالایی که این وسیله سبک برای اجرای برنامه های مختلف اطلاعاتی و عملیاتی داشت، باز هم از سوی طراحان و فرماندهان مورد توجه قرار گرفته و برای استفاده در قرن بیست و یکم در نقش های امنیتی و نظامی آماده شد.

نمونه جایروکوپترهای پلیس اسپانیا

از این وسیله پرنده می توان در اموری مثل مرزبانی، گشت مرزی، مبارزه با قاچاق و همچنین در موارد در نقش پشتیبانی سبک هوایی استفاده کرد. توان پرواز برای مدت طولانی، نیاز به باند بسیار کوتاه برای بلند شدن و مصرف سوخت پایین در عین حال هزینه های پایین عملیاتی از جمله نکات مثبت این سامانه به حساب می آید و در حال حاضر چندین شرکت و کشور در دنیا طرح های بسیار جالبی را برای استفاده از این وسایل در نقش های امنیتی و نظامی عملیاتی کرده اند که ادامه به آنها اشاره می کنیم.

یکی از طرح ها در این بخش مربوط به شرکت Trixy Aviation از کشور اتریش است که یک جایروکوپتر دو نفره را برای امور امنیتی و نظامی توسعه داده است. این وسیله پرنده TrixyEye نام دارد و تاکنون ۱۰۰ فروند از آن نیز به مشتری های گوناگونی در جهان فروخته شده که نشان از توجه روزافزون یگانهای مختلف به استفاده بیشتر از این وسیله دارد.

جایروکاپتر TrixyEye

بر اساس اخبار رسمی، هم اکنون یگانهایی از کشورهای مصر و ترکیه از جمله کاربران این سامانه هستند و در عین حال، بر اساس توضیحات شرکت سازنده، می توان این پرنده را به پوشش های حفاظتی ضد گلوله در بخش کابین و کانپوی و همچنین سامانه های اپتیکی نظارتی قوی تر نیز بر اساس سفارش مشتری مجهز کرد. همچنین بر اساس اخبار برخی رسانه های غربی، آمریکا نیز در حال مذاکره برای خرید این سامانه اتریشی است.

جایروکوپتر در چین؛ اژدها وارد می شود

اما کشور چین و ارتش آن از دیگر یگانهای نظامی مشهور در دنیا هستند که استفاده از جایروکوپتر را بسیار جدی گرفته است. بر اساس تصاویر منتشر شده، اخیرا ارتش چین این پرنده را در دو گونه با سرنشین و بدون سرنشین مورد استفاده قرار داده است. در مدل با سرنشین و بر اساس تصاویر منتشر شده، سه نفر خدمه حضور دارد که یکی از آنها مجهز به راکت انداز است.

جایروکاپترهای با سرنشین و بدون سرنشین ساخت چین

اما چینی ها در این بخش یک گام به جلوتر رفته و گونه بدون سرنشین و مسلح این سامانه را نیز توسعه دادند. از این سامانه جدیدی چینی ها نیز تصاویری منتشر شده است که نشان دهنده یک جایروکوپتر بدون سرنشین مجهز به بمب است. اطلاعات خاص دیگری درباره این جایروکوپتر منتشر نشده است اما همین موضوع نیز نشان می دهد ارتش چین در آینده نزدیک، حرف های زیادی در توسعه این وسیله خواهد داشت.

سپاه پاسداران و جایروکوپتر در ایران

اما در کشور ما و از اواخر دهه ۸۰ شمسی، استفاده از جایروکوپتر در سپاه و بسیج آغاز شد. بخش اصلی عملیاتی این وسایل در ایران مربوط به عملیات های گشت و شناسایی در منطقه جنوب شرق کشور و برای امور امنیتی و اطلاعاتی بوده است اما اخیرا و بر اساس تصاویر منتشر شده، جایروهای سپاه به راکت انداز مجهز شده و از آنها می توان در نقش شناسایی مسلح استفاده کرد.

این نقش از آن جایی حائز اهمیت است که به محض کشف یک هدف توسط پرنده مورد نظر، توان حمله به آن نیز موجود است و این برای اهدافی که تحرک بالایی دارند عامل مهمی در مقابله، به شمار می آید. با توجه به وضعیت امنیتی در جنوب شرقی کشور و نوع عملیات هایی که بعضااز سمت بیرون مرزها به داخل کشور انجام می شود می توان با اطمینان گفت که قدرت آتش این راکت ها برای این نوع از اهداف کفایت می کند. از سوی دیگر عدم نیاز به باند بلند و مجهز برای بلند شدن، مصرف سوخت پایین و در عین حال هزینه های پایین عملیاتی باعث شده است تا سپاه پاسداران بسیار زودتر از بسیاری ارتش های دیگر جهان، چنین ایده و طرح موفقی را اجرایی کند.

نگرانی آمریکا از پرنده های سبک سپاه

شاید به همین دلایل باشد که اندیشکده امریکن اینترپرایز در گزارشی به قلم مایکل روبین، به استفاده ایران از این پرنده پرداخته و نسبت به آن ابراز نگرانی کرده است. در این گزارش آمده است: «ایران همواره در راستای مناطق مرزی ناهموار و کم جمعیت با چالش های امنیتی مواجه بوده است. طی سال های اخیر، ایران از هواپیماهای بدون سرنشین برای عملیات شناسایی در این مناطق استفاده کرده است.با این حال، گزارش‌های خبری نشان می‌دهند که این نهاد در حال حاضر به استفاده از جایروکوپترهای سبک و دارای خلبان برای انجام دادن عملیات شناسایی روی آورده است.»

این اندیشکده با توصیف ظواهر پرنده های سبک سپاه، اضافه کرده است که این پرنده یادآور یک فروند جایروکوپتر نظامی است که ارتش چین در ژانویه سال ۲۰۱۶ از آن رونمایی کرد که شباهت فراوانی به یک نمونه اخیر آلمانی خود دارد. این احتمال وجود دارد که این پرنده صرفا برای عملیات شناسایی نباشد. منابع چینی اعلام کرده اند که آنها از این پرنده نه تنها برای عملیات شناسایی بلکه برای مأموریت‌های نیروهای ویژه استفاده خواهند کرد. این دو کاربرد احتمالی سبب بروز سوالاتی در ارتباط با استفاده نیروهای مسلح ایران از این پرنده شده است.

جزییاتی از عملیات جایروکوپتر مسلح شده سپاه

این مجموعه تحلیلی با طرح این سوال که "آیا ایران این پرنده را به موازات نسخه چینی آن یا در همکاری با پکن آن را ساخت؟" افزوده است: اگر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تولید این جایروکوپترها برای مأموریت نیروهای ویژه موفق باشد، این اقدام می‌تواند سبب بروز برخی چالش‌ها برای کشورهای همسایه و شورای همکاری خلیج (فارس) شود. فراتر از همه آن که، این پرنده نسبتا بی‌سروصدا که در ارتفاع پایین پرواز می‌کند، می‌تواند رادارگریز نیز باشد.»

در عین حال باید این نکته را نیز متذکر شد که در این بخش، هواپیماهای بدون سرنشین شناسایی و مسلح سپاه نیز حضور دارند که می توانند به نوعی در نقش مکمل جایروکوپترها وارد عمل شوند و اکنون وسیله ای که تا چند سال پیش با دیده شک و تردید به استفاده عملیاتی آن توجه می شد، اکنون به عاملی مهم در توسعه فعالیت های رزمی و شناسایی بسیاری ارتش های جهان تبدیل شده است.

شاید هنوز هم شنیدن شلیک گلوله و دیدن فیلم های رگبارهای کور تروریست ها در پایتخت، برای مردمان ایران زمین عادی و واقعی تصور نشده باشد، چراکه سالهای سال بود که یادمان رفته حدود ۵ هزار کیلومتر از مرزهایمان با کشورهایی درگیر تروریست و آشوب مشترک است، داعش در همسایگی مان دنیا را می ترسانده و انواع مزدوران سیه قلب و چشم آبی و ممهور به ننگ بلک واتر و تا دندان مسلح، در تورهای اطلاعاتی و عملیاتی و قدرت بازدارندگی نیروهای امنیتی - نظامی مان گیر می کردند و نهایتا با شلیکی در حوالی مرز فرار.

هنوز هم ایران اسلامی به برکت خون ها و ایثارها و فرماندهی ها و بی توجهی ها به زخم زبان ها و شایعات شبکه های اجتماعی، امن تر از هر جای دنیاست و در میان معرکه جنگ های منطقه، خانواده هایمان در آرامش و امنیت، به هلاکت رسیدن تروریست ها را می بینند و سر سفره افطار برای فرزندان گمنامشان، دعا می کنند. آنقدر امنیت پایتخت در خلال همین حملات تروریستی اخیر قابل اعتماد بود که شهر، تا پاسی از شب در جوش و خروش بود و خللی به زندگی عادی شهروندان وارد نشد و حتی عده ای بیش از حد مطمئن، از شلیک های کور تروریست ها، فیلم می گرفتند و به شبکه های داخلی و خارجی مخابره می کردند.

خلاصه آنکه روز گذشته در دو نقطه از شهر تهران یعنی حرم مطهر امام(ره) و ساختمان مجلس شورای اسلامی، درگیری میان عناصر گروهک های تکفیری تروریستی و نیروهای امنیتی کشورمان رخ داد و علی رغم برنامه ریزی و تجهیزات مخرب تروریست ها، حمله اول در نطفه خفه و حمله دوم با مهارت کامل و خسارتی مالی و انسانی بسیار کم در مقایسه با حوادث مشابه در جهان، به اتمام رسید .

شاید برای عده ای، این موضوع مهم باشد که در جریان این درگیری ها و بر اساس تصاویر منتشره، چه طیفی از سلاح ها مورد استفاده قرار گرفته است که در این گزارش به معرفی آنها می پردازیم.

سلاح های تروریستهای داعشی چه بود؟

بر اساس تصاویر موجود، تروریستی های داعشی به سلاح های هجومی کلاشینکوف ( به احتمال بسیار بالا از سری AK-۴۷ ) ، نارنجک و جلیقه های انفجاری مجهز بودند. در مقابل البته نیروهای کشورمان نیز عمدتا به AK-۴۷ و اعضای مشتق شده از آن مجهز بودند. درباره این سلاح هجومی معروف می توان به اختصار گفت: " یک سلاح هجومی با خشاب ۳۰۰ تیری که توسط میخائیل کلاشینکوف طراحی و ساخته شد. تولید انبوه این سلاح در دهه ۱۹۵۰ میلادی آغاز شده و تا به امروز نیز سلاح های تولید شده از این مدل همچنان در خدمت هستند".

یکی از نیروهای امنیتی مجهز به۴۷  AK

این سلاح از گلوله های کالیبر ۳۹*۷.۶۲ میلی متری استفاده کرده و دارای سه وضعیت آتش ضامن، تک تیر و رگبار است. جنس بدنه این سلاح از فولاد و بخش های دیگر آن از چوب است. قنداق این سلاح نیز در دو مدل ثابت و تاشو نیز عرضه شده است وزن این سلاح بدون خشاب ۳ کیلو و ۴۷۰ گرم و طول آن ۸۸۰ میلی متر است. نواخت تیر این سلاح در حدود ۶۰۰ گلوله در دقیقه و برد موثر آن در حدود ۳۰۰ متر است. سرعت دهانه گلوله های این سلاح در حدود ۷۱۵ متر بر ثانیه است. بر روی سلاح یک سایت هدف گیری آهنی وجود دارد که می توان آن را برای شلیک تا فاصله ۸۰۰ متری نیز تنظیم کرد.

در بحث خشاب، به غیر از مدل ۳۰ تیری، گونه های ۵، ۱۰، ۲۰، ۴۰، ۷۵ و ۱۰۰ تیری آن نیز موجود است. که در تصاویر منتشره از تروریست به هلاکت رسیده در حوالی حرم امام (ره) حدود ۱۰ خساب با ظرفیت ۳۰ تیر مشاهده می شود، یعنی حداقل یکی از تروریست های حاضر در آن محل، قصد شلیک ۳۰۰ تیر به مردم و نیروهای محافظ آنجا را داشته اما امکان شلیک حتی یک خشاب را نیز نیافته است.

نارنجک F۱در دستان تروریست ها

اما یکی از نکته های جالب درباره ماجرای درگیری بین عوامل تروریست با نیروهای نظامی و امنیتی در تهران، مربوط به تصویر منتشر شده از تروریست به هلاکت رسیده در حرم امام (ره) است. در کنار جسد تروریست مورد نظر به غیر از یک قبضه کلاش و چندین خشاب، تعدادی نارنجک نیز دیده می شوند. این نارنجک ها مدل F۱ ساخت شوروی سابق و از نوع ترکش شونده بوده، ضد نفر محسوب شده و در حدود ۶۰۰ گرم وزن کلی دارند که حاوی ۶۰۰ گرم ماده منفجرهTNT است. شعاع کشنده ترکش های این نارنجک در حدود ۳۰۰ متر است.

 

نارنجک های سری F۱ از زمان جنگ دوم جهانی تا به امروز در نبردهای مختلفی حتی تا جنگ  داخلی سوریه نیز مورد استفاده قرار گرفته است و با توجه به تعدد نارنجک های در اختیار این تیم، این موضوع که آنها نتوانستند حتی یک عدد از آنها را علیه مردم و نیروهای مسلح کشورمان به کار ببرند، حاکی از سرعت عمل و تبحر یگانهای مسئول در حرم امام، در مقابله با این افراد است.

زعاف در خدمت امنیت تهران

اما در ادامه به سلاح های نیروهای خودی می رسیم. در ابتدا سلاح کمری زعاف که در این درگیری خصوصا در دست پرسنل ناجا دیده شد.  در کشور ما در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی با ترکیبی از سلاح های کمری آمریکایی و اروپایی مثل M۱۹۱۱، HP ۳۵ و برتا ۹۲ کار می شد که برخی از این سلاح های مشهور و قابل اعتماد همچنان در خدمت هستند. در سالهای بعد و با توجه به نیاز نیروهای مسلح بحث طراحی و توسعه سلاح های کمری در کشور دنبال شد. یکی از اولین تجربه های عملیاتی ایران در این بخش سلاح کمری "زعاف" است.

 

این سلاح کمری ایرانی بر پایه P۲۲۶ سوئیسی ساخت زیگ زاور ساخته شده است و از فشنگ های ۹ میلی متری بهره می برد. وزن این سلاح بیش از ۹۵۰ گرم بدون خشاب بوده و ظرفیت خشاب آن نیز ۸ گلوله است .زعاف به صورت گسترده در سالهای اخیر در نیروی انتظامی وارد خدمت شده است.

مسلسل سبک تندر

یکی دیگر از سلاح هایی که امروز در دست پرنسل ناجا دیده شد مسلسل سبک ام پی ۵ آلمانی یا گونه تولید شده در ایران به اسم تندر است که البته به دلیل فاصله زیادی که در بسیاری از تصاویر از نیروهای عمل کننده دارند نمی توان به خوبی این مسئله را مشخص کرد که آیا در این درگیری از ام پی ۵ یا از تندر استفاده شده است.

مسلسل سبک  MP-۵ در اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی با کپی برداری از مکانیزم سلاح هجومی ژ-۳ و با استفاده از کالیبر ۹۹ میلی متر برای نبردهای فاصله نزدیک در شرکت هکلر اند کخ در آلمان غربی طراحی و ساخته شد. استفاده از مکانیزم گلنگدن بسته در این سلاح دقت فوق العاده ای را به ام پی ۵ حتی در حالت شلیک رگبار می دهد.

این دقت بالا خصوصا برای نیروهای پلیس و رهایی گروگان که در بسیاری از اوقات در شرایطی که افراد بی گناه نیز در صحنه درگیری حضور دارند بسیار مهم می نماید. این سلاح توان شلیک با نواخت تیر ۸۰۰ گلوله در دقیقه را داشته و وزن آن در حدود ۲.۵ تا ۳ کیلوگرم است. این سلاح در مدلهای بسیار گوناگونی ارائه شده و که در آنها از قنداق های تاشو ، انواع صداخفه کن ، دستگیره زیر لوله و صدا خفه کن سرخود به بازار ارائه شده است. این سلاح در اکثر مدلها با کالیبر ۹ میلی متر عرضه شده و در برخی از مدلها با کالیبر ۱۰ میلی متر و ۴۰ اسمیت و وسون عرضه شده است.

برد مفید این سلاح بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ متر است و به صورت استاندارد با سامانه هدف گیر چشمی مجهز شده است. نیروی ویژه ارتش انگلستان "SAS"، نیروی های ویژه ارتش آلمان، یگان رهایی گروگان پلیس ایران ، یگان رهایی گروگان پلیس FBI و نیروهای ویژه ارتش فرانسه از جمله کاربران MP۵ هستند.

  اسلحه خوش خدمت روسیAK-۱۰۳

حضور نیروهای ویژه سپاه در جریان درگیری با عناصر داعش باعث شد تا به نوعی شاید برای اولین بار AK-۱۰۳ در خدمت نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به صورت عملیاتی وارد صحنه  رزم شود. این سلاح روسی سال پیش خریداری شده و وارد سازمان رزم سپاه شده است.

AK-۱۰۳ وزنی در حدود ۳ کیلو و ۶۰۰ گرم داشته و طول آن ۹۴۳ میلی متر است. نواخت تیر آن ۶۰۰ گلوله در دقیقه و سرعت دهانه گلوله در آن ۷۱۵ متر بر ثانیه است. وزن این سلاح به نسبت کلاش‌های موجود در کشور بین ۱۰۰ الی ۲۰۰ گرم سبک تر است. برد موثر آن در حدود ۵۰۰ متر است.

بدنه این سلاح با مواد ضد زنگ زدگی پوشانده شده و مقاومت بسیار خوبی در برابر شرایط بد جوی و رطوبت دارد. مکانیزم عملکرد AK-۱۰۳ مثل اکثر مدل های این سری گلنگدن چرخشی و استفاده از نیروی حاصل از احتراق گاز باروت است. برگه ناظم آتش این سلاح به مانند مدلهای قبلی خانواده AK در کنار بدنه قرار گرفته و در سه حالت ضامن، تک تیر و رگبار فعالیت می کند. یک مدل از این سلاح به نام AK-۱۰۳-۲ توان شلیک سه تیر را نیز دارد.

خشاب این سلاح نیز از جنس پلیمر ساخته شده است و یک ارتقاء مهم به نسبت خشاب های فلزی این سلاح ها محسوب می شود. خشاب های فلزی خانواده کلاش که در کشور ما نیز وجود دارد معمولا ۴۳۰ یا ۳۳۰ گرم وزن دارند و با استفاده از مهمات استاندارد ۳۹*۷.۶۲ میلی متری یک سرباز می تواند در شرایط عادی ۱۱ یا ۱۲ عدد از این خشاب ها را که هر کدام حاوی ۳۰ گلوله است را حمل کند اما خشاب پلیمری AK-۱۰۳ تنها ۲۵۰ گرم وزن داشته و بار همراه استاندارد سرباز را به حدود ۱۳ خشاب می رساند.

در دو مدل خشاب قبل وزن کل خشاب ها به همراه مهمات به ترتیب ۱۰.۱۲ کیلوگرم و ۹.۸۴کیلوگرم است. اما در آکا ۱۰۳ با وجود اضافه شدن یک خشاب وزن کل به همراه آنها به همراه ۳۹۰ گلوله ۹.۶۲ کیلوگرم است. با استفاده از این سلاح و خشاب های پلیمری نه فقط وزن سلاح و مهمات همراه کاهش پیدا کرده و بلکه حجم مهمات همراه نیز افزایش یافته است.

در بازار صادرات نیز AK-۱۰۳ تا به اینجا موفق ظاهر شده است. کشور ونزوئلا خط تولید این سلاح هجومی را خریداری کرده و آن را به اسلحه سازمانی نیروهای مسلح خود بدل کرده است. یگان عملیات ویژه نیروی دریایی هند موسوم به MARCOS از جمله دیگر کاربران این سلاح به شمار می آید.  ارتش سعودی، لیبی و نامیبیا نیز از جمله دیگر کاربران این سلاح به حساب می آیند. تعدادی از این سلاح نیز در دست مبارزان گروه حماس در فلسطین اشغالی دیده شده است. بخشی از یگان های ارتش و نیروهای امنیتی و پلیسی روسیه نیز از جمله کاربران این سلاح هستند.

  هم به صحنه آمدAKS-۷۴U

یکی از اتفاقات جالب امروز حضور سردار پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه در محل مجلس شورای اسلامی بود. نکته مهم و قابل اعتنا آن بود که مشخص شد سردار پاکپور خود نیز لباس رزم به تن کرده و به عنوان یک فرمانده ارشد نیروهای مسلح، برای سرعت عمل بیشتر و افزایش اطمینان خاطر مردم کشورمان در مقابله قاطع اما کم تلفات با تروریست ها، در خط مقدم درگیری حاضر شده است. نکته جالب دیگر در این میان، سلاحی بود که در دست این فرمانده ارشد سپاه و یکی از همراهانش دیده شد. AKS-۷۴U از جمله سلاح هایی است که شاید برای اولین بار در  ایران به صورت رسمی دیده می شود.

یک اسلحه کوچک شده یا اصطلاحا "کارابین" که بر اساس آ کا ۷۴ برای نیروهای مخصوص و خدمه بالگردها و خودروهای زرهی توسعه یافت. این مدل ۲ کیلو و ۷۰۰ گرم وزن داشته و ۷۳۵ میلی متر طول دارد. این سلاح از گلوله های کالیبر ۳۹*۵.۴۵۵ میلی متری بهره می برد و دارای نواخت تیر بین ۵۰۰ الی ۶۰۰۰ گلوله در دقیقه است. تا به امروز تقریبا این سلاح در ایران مشاهده نشده بود و البته استفاده از سلاحی از این کالیبر نیز به طور کلی در کشورمان موردی نادر محسوب می شود.

دراگانوف؛ عنصر همیشه در صحنه

اما یکی دیگر از سلاح هایی که در این درگیری مورد استفاده قرار گرفت تک تیرانداز معروف روسی یعنی دراگانوف بود. به صورت سنتی و تا سال های دهه ۶۰ میلادی سلاح های سازمانی ارتش های مختلف دنیا با نصب یک عدد دوربین تبدیل به یک تفنگ تک تیرانداز می شدند. از میان می توان به سلاح هایی همچون : ماوزر مدل ۹۸ آلمانی، لی انفیلد انگلیسی، مویسین ناگات روسی و یا اسپرینگ فیلد ام ۱۹۰۳ آمریکایی اشاره کرد. سلاح هایی با مکانیزم گلنگدنی و تک تیر که با نصب یک دوربین می توانستند مسافتهایی در حدود ۱۰۰۰ متر و بیشتر را پوشش دهند.

 تا سال ۱۹۶۳ میلادی این روش ادامه داشت و عمده ارتش ها با تغییر این سلاح ها و یا مدل های شکاری صاحب تفنگ های تک تیرانداز می شدند. اما در این سال ارتش شوروی سابق سلاحی را وارد خدمت کرد که بسیاری از آن به عنوان اولین سلاح ساخته شده برای " تک تیر اندازی " یاد می کنند .دراگانوف یک سلاح نیمه اتوماتیک با کالیبر ۵۴*۷.۶۲ بود که با یک خشاب۱۰ تیر مسلح شده و مکانیزم کلی مسلح شدن و عملکرد آن یک کپی از سلاح معروف AK – ۴۷به شمار می رفت. این سلاح با یک دوربین مدل " PSO – ۱ " با توانایی بزرگ نمایی ۴ برابر مجهز شد که به آن توانایی هدف قرار دادن به صورت موثر تا فاصله در حدود ۸۰۰ متری را می دهد.

 سادگی کار با این سلاح، ارزان قیمتی و مقاومت بالای آن در برابر شرایط سخت میدان نبرد باعث شده است تا این سلاح به یکی از پرطرفدارترین سلاح های تک تیرانداز در جهان بدل شود. یک جستجوی کوتاه در فضای مجازی به شما می گوید که با وجود طی شدن سالهای زیاد از طراحی این سلاح، " داراگانوف " هنوز به عنوان یکی از سلاح های محبوب تک تیرانداز در جهان به شما می رود.

تک تیراندازها در کشورهایی همچون روسیه، ایران، چین، ونزوئلا، ویتنام، پاکستان، ترکیه و یا فنلاند از این سلاح استفاده می کنند.

 یک شات گان هم در صحنه حاضر بود

در یک تصویر که از حضور نیروی ویژه ناجا در مجلس منتشر شده است در کنار نیروهای مجهز به ام پی ۵ ، یکی از نیروها مجهز به یک قبضه شات گان است که البته به دلیل کفیت پایین عکس نمی توان به صورت دقیق مدل آن را تشخیص داد اما به صورت حدس می توان مدل راRemington Model ۸۷۰ معرفی کرد.

این سلاح یک شات گان نسبتا قدیمی است که از سال ۱۹۵۰ به این سمت در مدل ها و کالیبرهای مختلف تولید می شود. این سلاح در کالیبرهای مختلف تولید شده و ظرفیت مهمات گیری آن بسته به مدل های آن متفاوت بوده و وزن آن نیز بین ۳ کیلو ۲۰۰ الی ۳ کیلو و ۶۰۰ گرم است.

کارنامه ویژه ای که خوب دیده نشد

اگرچه خبر شهادت بیش از ۱۰ نفر از هموطنان مظلوم و نیروهای مسلح جان بر کف کشورمان باعث شده کام مردم روزه دار کشورمان غصه دار و تلخ شود اما نباید از ویژگی های و آمار تحسین برانگیز عملیات مقابله با این تروریست ها در روز چهارشنبه غافل شد. این موضوع که یک تیم مجهز عملیاتی با حضور غافلگیرانه در حرم امام (ره) قصد اجرای برنامه شوم خود را داشته باشند و به سلاح قدرتمندی چون کلاشینکوف، چندین نارنجم قدرتمند و جلیقه های انفجاری مجهز باشند، اما به علت سرعت عمل بالا و دقت یگانهای محافظ، یکی مجبور به منفجر کردن خود در فضای باز و نهایتا شهادت یک نیروی خدماتی بیگناه و مظلوم، دیگری قبل از هر حرکت و اقدامی، با یک شلیک دقیق به هلاکت رسیده و دیگری زنده و سالم دستگیر شود، یک کارنامه بی نقص و تحسین برانگیز برای پاسداران حافظ انقلاب است که باید در جای خود مورد تقدیر و توجه ویژه قرار بگیرند.

از سوی دیگر، حمله ناگهانی به صحن مجلس با شلیک گسترده صدها گلوله توسط ۴ فرد مسلح اگرچه موجب شهادت تعدادی از مراجعان به مجلس و کارمندان قوه مقننه در کنار فرزندان گمنام و محافظ این نهاد شد، اما هدایت این تروریست ها به محلی دور از صحن علنی، کشتن انها در زمانی کوتاه و جلوگیری از منفجر شدن جلیقه انفجاری و نارنجک های در اختیار انها، اقدام کوچک و مرسومی نبوده که از ان به سادگی گذر کنیم. هرچند ابهاماتی چون نحوه ارسال فیلمی هرچند کوتاه و بی کیفیت از اقدام تروریستی تیم تروریستی داعش در داخل ساختمان مجلس و قطع نبودن اینترنت منطقه در زمان چنین عملیات مهمی، باید در موقع خود مورد بررسی قرار بگیرد.

حضور و هدایت جسورانه فرماندهان ارشد سپاه پاسداران که علاوه بر نشان دادن جایگاه مهم مجلس شورای اسلامی و قوه مقننه، به علت توجه آنها به خنثی کردن این حادثه تروریستی با کمترین خسارت بود، موضوع مهم دیگری است که نشان داد از صدر تا ذیل نیروهای مسلح کشورمان در قضیه مقابله با تروریست ها و تامین امنیت پایدار ایران اسلامی، دلسوز و آماده به جانفشانی هستند.

نهایتا آنکه، شاید تا قبل از این حادثه، تصور نمی کردیم پس از هر اقدام احتمالی تروریستی، جوانانی کم سن و سال تر از هم صنفان خود در اول انقلاب یا مردانی مسن تر از عاقله مردان اول انقلاب، جلوتر از هر نیروی دیگری، بدون جلیقه و کلاه محافظ، به مقابله با تروریست ها برخیزند و اجازه صدمه دیدن جمعیت انبوه حاضر در مقابل مجلس را ندهند و شجاعانه در مقابل هر منفذ و روزنه ای بایستند تا گلوله ای به سمت اهالی بی گناه این سرزمین نیاید.