جمهوری اسلامی ایران در همان روزهای نخست جنگ تحمیلی، غنیمتهای با ارزشی از ارتش عراق به دست آورد؛ بخصوص توپهای ضدهوایی که با اجرای مهندسی معکوس و بهینهسازی آنها، نمونههای بومی و معکوس شده انها تولید کند و وارد چرخۀ پدافندی کشور بکنند. یکی از این توپ های معکوس شده، توپ ضدهوایی سماوات است که از روی توپ اورلیکن ساخته شد.
با وجود این که از سماوات اطلاعات چندانی در دست نیست، اما با توجه به شباهت با اورلیکن میتوان گفت که این توپ با برد ۶ هزار و ۸۰۰ متر در رده سلاحهای ضد هوایی کوتاه برد قرار میگیرد و گلولههای آن در هنگام شلیک تا ارتفاع ۴ هزار متری با سرعت ۱ هزار و ۱۷۵ متر بر ثانیه پرتاب میشوند.

توپ ضدهوایی سماوات_ساخت وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران_با برد 6 کیلومتر
نکته جالب این است که در سامانه بومی سماوات از قابلیت دید در شب و همچنین رادارهای استفاده شده با Skyguard و Super Fledermaus FC استفاده شده که در نمونه خارجی وجود ندارد؛ اما این پایان راه نبود و متخصصان جوان پدافند هوایی توانستند با تلاش و همت یک سامانه بومی متناسب با تهدیدات پیشروی کشور را بسازند.
حائل؛ توپ پدافندی ایرانی

سامانه ی توپ ضدهوایی«حائل»در رژه شهریور97
بر اساس اعلام نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران درمورد رادار سامانه ی ضد هوایی حائل، از یک رادار پسیو بهرمند است، این نوع رادار ها بدون انتشار امواج به شناسایی اهداف عمل می کنند. مزیت این نوع رادار ها این است که بدون اینکه دیده شودند هدف را شناسایی و مورد اصابت قرار دهند؛این یک مزیت بزرگ در میان توپهای ضد هوایی جهان به حساب میآید.
از طرف دیگر توپ حائل متحرک است، یعنی برای جابهجایی نیازی به کِشنده جدا ندارد، چرا که خود بر روی یک خودروی حامل سوار شده است، این قابلیت باعث میشود تا توپ ضد هوایی کشورمان پس از شلیک به اهداف به سرعت محل را ترک و به محل جدید برود.

توپ ضد هوایی«حائل»در رزمایش ولایت97
ساخت این سامانه با توجه به افزایش تهدیدات در اطراف جمهوری اسلامی ایران نیاز بود تا اهداف ارتفاع پست چون موشکهای کروز یا پهپادهای مهاجم و ریزپرندهها منهدم شوند.
توپ ضدهوایی حائل بردی بالغ بر ۶ هزار و ۸۰۰ متر دارد که از این حیث در رده سلاحهای ضد هوایی کوتاه برد قرار میگیرد و قادر است گلولههای خود را تا ارتفاع ۴ هزار متری شلیک کند، این سامانه از نظر ظاهری شباهت زیادی به سامانه سماوات دارد که در این صورت هم با مهماتی مانند سماوات ایرانی تغذیه میشود.

سمت راست:سامانه ی توپ ضدهوایی سماوات_سمت چپ:سامانه توپ ضدهوایی حائل
خشاب های این توپ ضد هوایی وزنی بالغ بر ۱۶۰۰ گرم و گلولههای آن نزدیک به ۵۵۰ گرم وزن دارد و قادر است آنها را با سرعت بالایی از لوله ۳.۵ متری خود شلیک کند، با وجود این که اطلاعاتی چندانی در خصوص این توپ ضدهوایی در دست نیست، اما میتوان حدس زد که نواخت تیر آن ۵۰ گلوله در دقیقه است و این یعنی سرعتی بالاتر از اغلب توپهای ضدهوایی.

سامانه ی توپ ضدهوایی حائل در دو نوع محرک و ثابت
از طرف دیگر توپ ضدهوایی حائل میتواند برخلاف نمونههای قبلی به صورت خودکار مسلح شود و برای این کار در هر سمت سلاح خشابی با ظرفیت ۶۳ گلوله در نظر گرفته شده که این خود نشان دهنده دست برتر این سلاح در مقابل هر متجاوزی است.
نکته دیگر در سامانه حائل این که قابلیت دید در شب و همچنین رادارهای استفاده شده با Skyguard و Super Fledermaus FC هم به آن اضافه شده که باعث قدرتمندتر شدن بیش از پیش این سامانه شده است.

نکته جالب این است که این سامانه به تازگی رونمایی شده و هنوز در ابتدای راه ارتقا قرار دارد، جمهوری اسلامی ایران در چند سال گذشته هر سلاحی را که رونمایی کرده وارد مرحله ارتقا نموده، به نوعی که دشمن هر لحظه با نمونه جدیدی روبهرو میشوند؛ فقط باید زمان داد تا نمونههای جدید حائل هم وارد چرخه دفاعی شوند تا بیش از پیش به امنیت آسمان ایران کمک کند.
